Parebasan Madura ban Contona

Parebasan Madura, Sastra Madura, Sanja', Basa Madura, Bahasa Madura,


 

Parebasan Madura

Lalampan.com. 1444. Salaen okara kakanten, rorabasa, tor jugan kerata basa, parebasan (parbasan) aropa’agi se paleng seggut daddi buwana late tor elat e lesan (bibir tor jila). Parebasan se dhalem bahasa Indonesia paneka esebbut kalaban peribahasa, peri gi, banne perih, parebasan aropa’agi potongan okara (tantona samporna), se lakar ampon kalonta dhalem settong kabudhaja’an, Parebasan Madura enggi kalonta e Madura. parebasan paneka agandhu’ maksod tor tojjuwan makoko okara, neggesse oca’, apareng nasehat, babala’an, tor panduman kaodhi’an.

Parlo ekagali manabi badha settong okara parebasan, basa-basa otaba ca’-oca’ se badha dhalem parebasan kasebbut ta’ olle oba ka basa laen, akadiya:

Aba’ kesa cethak gerrang

Aba’ kesa sera gerrang.

Oca’ cethak neka ta’ olle oba ka sera, sanajjan basa alossa cethak neka pajat sera. Neka ta’ olle. Ta’ kengeng. Hara(o)m. ulama’ basa Madura ampon saroju’ ja’ manabi badha kadipaneka, basa otaba oca’ dhalem parebasan neka ta’ olle ba-oba.

Maos jugan

Jugan ta’ kengeng nyalen dhari basa se laen, akadiya dhari basa Indonesia, otaba jugan dhari basa madura esalen (etotta’) ka basa Indonesia, asabab badha maksod otaba arte se bisa ta’ padha. Akadiya:

Lain tegal lain belalang

Laen talon/tegal laen balang

Ka’dhinto saestona ta’ olle, namong samangken pon bannya’ oreng se majarudhut sanyamanna, saenggana sanajjan dhari basa napa bai pon epakercak, se penting lecen e bibir, otaba lojir neng e elat tor late (jila ban bibir). Parebasan Madura neka possa’ tor genna’, tor essena neka ca’-leca’ komel akantha palotan pangantan. Koneng ngamennyor. Akadiya: aba’ sampayan se agandhu’ arte otaba maksod: oreng se ngangguy apa bai patot (akalambi apa bai patot) parjuga, gantheng, raddin, maske kalambi apa bai, maske ta’ akalambi patot keya, pola pas aleburan.

Bisa jugan akadiya: aba’ kesa cethak gerrang, maksodda: sela mesken gi’ budhu, aneka se ekoca’ palang dhukale, mangkana parebasan ekoca’ agandhu’ baburugan, babala’an, sopaja ta’ mesken ban ta’ budhu. Oreng neka bisa babbar dhalem kabadha’an ta’ oneng pa-napa ban ta’ andhi’ pa-napa, namong mon gi’ seda wafat paggun ta’ andhi’ pa-napa, berarti lakar kodu tanya’agi kaodhi’anna. Mangkana gi’ ngodha pabajeng ajar! Malle ta’ daddi aba’ kesa cethak gerrang, sela mesken gi’ budhu.

Maos Jugan

Parebasan Madura salaen eguna’agi kaangguy babala’an, neka jugan eguna’agi kaangguy parsemmon, pasemowan, tor laen samacemma. salaen les-balessan pantun, jugan les-balessan parebasan se sae.

Asel ta’ adina asal: se agandhu’ arte: sela sogi gi’ andhap asor. Apajung nompa’ jaran; ontong dhukale. Mon apagung gi’ kaonjanan baremma? Otaba se la apajung gi’ banjir, haha… aneka gi’ sobung parebasanna otaba tadha’ ta’ etemmo artena, namong kadhang lakar lojir makalowar oca’, lebur edhinganna keng gi’ sobung artena se lakar ampon kacathed dhalem panggaliyan masyarakat, namong ekangarte sareng oreng se merengngagi.

Paneka teppa (conto) parebasan se ampon kalonta tor daddi dha-kandha e kaodhi’an magarsare.

Ana’ ontang anteng: ana’ settong tadha’ taretanna

Ana’ komala: etorot sadaja sakabbiyanna pamentana  

Arebbu’ babathang: arebbu’ barang se ta’ arga

Ajam menta sasengnget: nyare calaka’ dibi’

Adhang-dhang ngellak: oreng bine’ se matean ana’na (ana’na seggut seda)

Anggalajung eparra: oreng se bur-leburan ban eparra

Bantheng mate bi’ na’-kana’ ngowan: ponggaba raja/tenggi kala ka ponggaba kene’

Bangsa obang kobassa: oreng sogi bila terro apa bai tekka hajat

Barat ka sanga: bannya’ ponggaba eleppas

Bilis mate e maddu: calaka’ bakto ngalakone kajuba’an

Buwa kaalengan dhaun: ngalakone settong paggabayan kaannguy oreng laen.




8 Komentar

  1. Assalamu'alaikum Wr. Wb
    Saporana, è ḍâlem okara èyattas panèka bâḍâ oca' sè è serrat " Saèngghâna", mènorot kaulâ 'Sehingga' èbhâḍhi serrebbhân kadhiyâ.
    Bâḍâ polè oca' kaoḍi'ân kaserrat " Kaodhi'ân ".
    Mènorot kaula ta'mabi konsonan "h".
    Namong ḍuwwâ'ân sè èpangghi sareng kaulâ.
    Saporana.

    BalasHapus
    Balasan
    1. alhamdulillah mator sakalangkong atas parengeddan epon, tor jugan ampon kasokan rabu dha' lalampan paneka... namong ka'dhinto pajat eserrat kalaban eja'an 1973.

      Hapus
    2. Gigghiri ghenika, sopajhe ajher pateppa', mata' sarombanan aghebhey tolesan

      Hapus
  2. Bhântèng bânnè Banteng
    Bhâi bânnè bai

    BalasHapus
  3. Bhârât ka Sanga, bânnè Barat ka sangat.

    BalasHapus
  4. Ka'angghuy bânnè ka'angguy.
    Ponnghâbâ bannè Ponggaba

    BalasHapus
  5. Cèthak gherrâng bânnè Cèthâkṅ gerrang

    BalasHapus
  6. Sadhâjâ bânnè Sadaja

    BalasHapus
Lebih baru Lebih lama

Formulir Kontak