"BA'NA tao, ja' Khoir sateya edina akabin bi' bur-leburanna."
"Khoir
sapa... Khoir (dha)ja Gunong rowa?"
"Ya,
Khoir sapa pole. Arowa se bur-leburanna oreng kottha. Adha' sateya atena
talka."
"Neserra
pera'. Baramma sateya kabadha'anna."
"Ta'
tao keya.... Bari' gun tatemmo tape ta' abit adha-kandha. Ja' engko' teppa'na
kaburu. Andhi' parlo."
Khoir
aropa'agi oreng ngangodhadan keya. Kancana Sattar ban Ridwan. Orengnga lebur
maca keya. Lebur noles keya. Lako abareng sakanca'an. bi-kobiyan sabarengan.
Mon lan-jalanan lakar jat se paleng seggut katellowan. Khoir tamaso' oreng se
ontong katembang sakanca'an se laen. Se laen paggun nengneng kadibi'an. Khoir
la ngenneng bur-leburan. Raddin. La badha se akagu'-ganggu'a sabban malem. Ta'
pate cellep naleka ajalan malem. Ta' pate seppe naleka mole kadibi'an. Badha se
ekabarengnga acareta. Badha se ekabarengnga agaja'. Se ca'na ca-kanca ma' ta'
apolong padha enthok lake'na malolo.
Tape
sateya bakal laen careta. Damar se apoyya gebbul cora'na la nongngep. Ta' abit
atena se ngembang la etemmo elop. Cora' etappor kelap e tengnga panassa are.
Khoir sateya la compet. Atena loka ta' eseksek. Nyapcap agili. Aeng matana ta'
nemmo se ekabaddha'a. Talka cora' essena dhadhana. Oreng bine' bur-leburanna la
ondur akabin. Mele oreng laen se ekasandhingnga odhi' ban matena. Astaba
cora'na. Kodu sandha' caretana. Pola daddi paenga'an ka ca-kancana.
Maos jugan
- carpan: Malem Ser
- Belajar Bisikan Tanah
- Matroni Musèrang, Nyalalat ka Tana Manca
- Petani Tembakau yang Jago Mendalang
- Sang Pelopor Kebersihan Lingkungan
"Khoir,
mon adha' lakona, oddi ka barungnga Pa' Mat."
"Ban
sapa'an gadhiya ba'na."
"Se
biyasa, gun...."
"Ya,
la marena mangkatta. Gi' abajangnga dzuhur."
Cora'
jat ce' apangarana Sattar ban Ridwan. Terro taowa ka caretana kancana se teppa'na
adhi-pandhi aeng mata. Etelpon. Eyajak. Esoro akompol. Eyamba'a bantana. Enga'
apa peddina edina akabin. Sanyatana terro agella'a keng neser mon epekker pole.
Bendher
Khoir orengnga pajat calonga'. Mon soro congoco kancana pajat se paleng peddi.
Tape ngabasagi kabadha'anna sateya cora'na Sattar ban Ridwan ta' mangga naleka
pas ekadha-kandha. Ekagaja'.
"Dhari
gella' la...."
"Enja'
ra. Gi' buru keya."
"Messen
gallu. Messen se cellep. Ma' ta' sajan ngalkal essena dhadhana." Ridwan la
nganthang maroco. Ja' toro' Khoir gi' ta' toju' lekka'.
"Haha...
Haha...."
"Duli
messen, ja' lajja Ridwan jareya. Haha... Haha...."
***
Laen
oreng. Laen careta. Mon ka orengnga langsung caretana ta' kera laen. Ta' bisa
ngaleng. Kebbi'na bibirra paggun bantana atena. Sanajjan talopot ta' kera jau.
Sanajjan epalopot paggun kenneng jango. Khoir toju' e korse di lao' ngadhep ka
dhaja. Nyaba' tassa se ekasandhang e bauna. Mare apa-capa ne'-sakone'. Khoir
gasek nonoe roko'na se cap Kalangmangga. Baddhana barna celleng. Buso'na aesse
dhupolo lencer. Pajat roko' man-nyamanna Khoir. Laen ban Sattar se ko'-roko'na
kretek. Mon banne Alami Trubus, ya 76 Madu. Jareya bila la aroko' pas ngebbul.
Apa pole pas genna' ban mestekka. Laju pas samporna panyergu'na. Se paleng bida
Ridwan. Ta' etemmo ja' apa man-nyamanna roko'na. Poko' la ngebbul. Poko' la
paddhang e adha'na matana. Paggun esarotot. Paggun egarap. Ta' kera burung se
tompes. Ta' kera abit se gemmetta. Se ca'na ca-kancana, mon Ridwan reya colo'na
alebbiyan ban tomang. Kaju se kemma se ta' maso'a. Sembalan mayu. Kaju ranca'
mayu. Perreng, carang mayu. Poko' la kenceng se mamaso'agiya.
Maos jugan
- Ibu; Madrasatul 'Ula Seorang Anak
- KEHEBATAN PAK HAMKA DALAM PENJARA
- Konye’ Gunong Monggu Kerrong ka Omba’
- Rèng Binè’ Ḍâlem Kepkeppan Jhâman
- Bait-Bait Kerinduan Rowi El-Hamzi
"Baramma,
Khoir anona ma' pas esoro akabin ba'na... Haha... Haha...." Ridwan
nganthang pole se agajagga. Jat abak calonga' mon esoro congoco sakanca'an.
"He...."
Khoir gun mesem. Pangabasanna ngambang. Sergu'anna roko'na cora' ta' pate mana.
Sattar adhulit ka to'otta Ridwan sambi akebbi' bibirra relere. "Cora'
talka onggu atena Khoir. Ella ja' cokoco." Ridwan ngarte pas aonggu'.
Saellana
jareya abit nengneng. Esep. Ta' abanta'an. Sattar sambi mekker, kerana
nganthangnga dhari dhimma banta reya sopaja Khoir bisa acareta, tape ta'
nyake'e atena, ta' enga' se co-ngocowa. Padha neser mon sajan nambai loka ka
ate se teppa'na talka. Kancana se anyama Khoir teppa'na katebanan mosiba. Reng
bine' bur-leburanna se pajat la eyobu dhari lamba' pas kodu elang. Akabin ban
oreng laen. Masa' gi' ecokocowa. Ja' reya banne con-locon.
"Ba'na
abit la, ya se pegga' hubungan ban ano rowa. Ma' pas mo-temmo akabin."
Sattar atanya relere sambi nambai gula ka kopina.
"Ta'
pate Abit keya. Paleng olle dhubulanan. Sakeng pajat paondurra rowa margana
atokar. Tadha' se endha'a ngala. Arebbu' mennang kabbi. Teppa'na jareya sengko'
ban reng bine' rowa atokar sara. Saleng sambat. Keng gun pojurra sengko' ta'
sampe' talambas nokol. Atokar laju ebannya'na oreng. Ba'na tao kan e Pasar
Bara'. Ya sengko' atokar e dhissa'. E parkiran. Ta' kowat ngampet rowa la. Ja'
gi' gu-laggu amet. Nelpon ka sengko' ngoca' entara abalanja. Pas ro-moro temmo
wa'-dhuwa'an ban reng lake' laen. Temmo saleng dhulang ngakan bakso. Se paleng
mapeggel pole, lalake'na jareya pas teppa'na ka tang kanca dibi' se jat seggut
akompol sabban are. Ban reng bine' rowa pajat la kennal keya."
"Sela
bariya, sa'abidda sengko' abanta tenggi. Pas reng bine' rowa gi' nyala'agi
sengko'. Ngoca' sengko' se na'-ngana'e. Ngoca' ta' tao todhus atokar ebannya'na
oreng. Pas gi' ngalem reng lake'na. Esorowa ta' sajan ngalkal ta' ate."
Sattar
nengneng. Ridwan gun gu'-onggu'an. Cora'na ngarassa'agi baramma naleka aba'na
badha e posisina Khoir. Tantona ancor sara. Tantona peggel sara. "Tape
sabellunna ba'na ta' andhi' sala ka reng bini' rowa?"
"Mon
pangrasana sengko' tadha', Tar. Ja' sengko' man-nyaman. Telponan. Lan-jalanan.
Adha' masala ra poko'na."
"Ya,
dina mon la enga' jareya. Pola pajat banne ban ba'na juduna. Artena garissa
pajat gan ngobu banne sampe' ngapolong."
"Ya,
mon kapolana. Sakeng babatekka sengko' se ta' lebur. Arapa mon jat la ta'
senneng ban sengko' abala. Mon jat la ta' lebur abanta. Ja' sengko' ta' kera
mangger sape se agalibat. Mon jat buruwa paggun etorotta. Ta' usa nyambang e
tang budhiyan. Ta' lebur." Khoir cora' sake' onggu atena. Sakeng tamaso'
reng lake' angko. Kellar onggu namba' aeng matana. Tekka dala mendhar ta'
sampe' nyapcap. Sakeng mon essena dhadhana ancor sara. Peggel sara. Baji' sara.
Mon
loka margana ecapo' ladding paleng se sake' cokop gan kole', se nyapcap coma
dhara. Tape mon la loka margana janji se lopot otaba tengka se manyala, cora'
abit se nemmowa bukona tamba. Lakar judu tadha' se tao gan dhimma engganna ban
dhari dhimma jalanna. Sakeng manossa re-sareyan eyajarin tengka. Ta' cokop
ngoca' ta' lebur pas ngalle naleka ta' perna pole. Ate se etombui rassa. Sokma
se epossa'e taresna ja' dina'agi ban-saromban mon terro ta' daddiya poro.
"Terros
ba'na sateya kodu baramma?"
"Ya,
adha' nengneng kadibi'. Mabarassa loka. Sanajjan sengko' ngoca' rida' mon sake'
paggun badha..." Khoir pas mesem. Mowana ceya. Roko'na ngebbul ta' mana.
Kopina ta' lowang. Egulek keng ta' eyenom. Eyatoragiya banne namoy. Dina torot
pola edhante'agiya sampe' kacep. Cellep.
"Pasabbar...
Paleng ba'na bakal bannya'a embi'na... Haha... Haha...."
"La
nemmo bai mon ba'na, Wan...." Khoir nyengnger matao gigina naleka Ridwan
ageppa' bauna re-lere. Ta' peggel karna tao ja' Ridwan banne congoco baji',
sakeng terro agaja'anna aba'na sopaja ta' ako'-buko' loka malolo.
Sattar
noro' agella'. Aromasa bunga ngabasagi Khoir bisa mesem pole. Bendher aba'na
ta' ngarassa'agi, tape se teba ka kancana tantona kodu gi'-gigi'. Bila kenca
areya palotan. Bila kanca tantona taretan. Akanca banne gun bungana malolo,
tape sossana paggun padha apolong. Sattar sanajjan ta' bisa aberri' tamba, tape
sakala bakto paggun abalangaja badha ka'angguy ekagabay panotta'na careta.
Sumenep,
5/3/2023
*Ajaz
Elmazry merupakan mahasiswa pascasarjana UNISMA Malang, Pegiat Komunitas Gai'
Bintang, dan penulis buku Odi' ban ta-caretana.