Aserro.
Atangesan. Aeng matana agalibiran. Posang. Ngalengsang. Toju’ ta’ nyaman.
Nengkong. Manjeng. Ta’ nemmo teppa’. Enome aeng. Badan sajan panas. Enome teh
paka’, ta’ maso’. Enome aengnga duggan. Ta’ ekarassa. Sossa. Dulla posang.
Sossa. Reng-oreng agarubung. Akantha bilis nyeom om-room kakanan. Tape banne
tambul. Banne rasol se biyasana nase’ atompang ajam guring palappa paleng
samporna. Reng-oreng agaribbung polana ngedhing ana’na Dulla ekekke’ olar Kaber.
Olar se mandi. Olar se pajat babaja bila ngekke’. Se lebbi babaja tantona
tolangnga olar bila nyoco’. Bisa nyoco’ polana ecapo’ didda’. Dulla posang.
Ngalengsang.
Reng-oreng anya-tanya ‘Badha apa?’ ‘arapa’ ban laen samacemma. Kacong ganeko ekekke’ olar Kaber polana nyare tembung[1] se ebateggagi kancana eteppa’na amaen bung-tembungan. Tembung ganeko pajat andhi’na Kacong, ana’na Dulla. Kacong ganeko sabendherra pon ta’ ebagi aen-maenan kaloar roma, balik esoro nenggu tipi, amaen game hapi, tape Kacong ganeko terro along-polonga ban barengnga, ban ca-kancana se lar-nalar ka kajuwan, nae’ bungkana accem, nae’ bungkana duwa’, kadhang nae’ ka bungkana monyet, daddina Kacong ganeko terro keya se kalowara dhari romana. Terro taowa ka lam-alaman se badha eseddi’na romana. Terro ajalana ka gar-pagar. Biyasana lakar ta’ ebagi ajalanan. Dulla ban binena pajat agasegan ta’ magiyan kalowaran ka Kacongnga. Bila Kacong ganeko nolonga berrem, eppa’na otaba emma’na ngoca’ “Jangan, nak. Jijik. Tuh ada banyak ulatnya. Ekaromo’ lala’ cong!” otaba bila entara ka pagar emma’na ngoca’ “Jangan. Ada ular. Ella, cong! Ella! Ella!” ban agasegan abahasa Indonesia. Akadiya. “Jangan” “Bukan seperti itu, nak. Aiii” “Tidak baik sayang…” tor kalemat-kalemat se laen.
Maos jugan
- Mudhar CH: Pengaro dhari Arach Jamali
- Kontestasi Pilpres 2024
- Ghul-ghul, Pertunjukan Tahun 80an
- Rèng Binè’ Ḍâlem Kepkeppan Jhâman
Sajan molae asakola, Kacong ganeko lebur nolongan plastik se tabuwang sarombanan. Kacong ganeko ngoca’. “Ayya esaba’ dhinna’, Ma’!” Kacong ganeko nyaba’ plastik ka tempat plastik se pon esadhiyagi. Karanjang karet. “Ihhhh jangan dong sayang! Gak boleh” sawodda emma’na.
Ta’ dumadiyan. Kacong pon kellas lema’ SDI[2] bannya’
ca-kancana. Kancana amaen gaseng. Amaen leker. Amaen dhako ban laen samacemma.
Kacong ganeko gunna nenggu tipi kadibi’an. Namong Kacong ganeko terro keya
akompola ban ca-kancana. Settong are Kacong ganeko ekabareng amaen mon
ca-kancana. Amaen tembung. E bakto nolong tembung se badha e ombudda ganeko,
tanangnga kacong esalbak olar. Kateppadan olar Kaber Labing se pajat mandi
komandinna. Kacong banne gunna nanges namong ngalakkak pas elang. Saban. Ban taselep.
Dulla ngedhing serrona ana’na takerjat. Mancal ngone’e ka mor lao’na romana.
Bakto Kacong ganeko pon egarebbunge oreng. Emma’na jugan berka’, sampe’ para’
tabarangka’ polana sambi mateppa’ dhung-kodhungnga. (Pojur emma’na guna
mateppa’ dhung-kodhung, ja’ senga berka’ sambi mateppa’ genteng, kan ta’ kera
bisa. Sajan sara se berka’a). Emma’na aberruy “Kamu kenapa sayang, arapa’
ba’na, cong? Arapa ba’na cong? Baremma pabarasanna jareya cong?” Emma’na
bellis. Atanges adharak.
“Ba’na jareya ta’ kera bisa asakola cong. Pasti tertinggal
pelajaran kamu, Cong!” reng-oreng nyabbari emma’na Kacong ganeko. Dulla
matennang. Abasanna. Namong pekkeranna ngalengsang. Posang. Baremma mon
tanangnga ana’na kodhu ketthok sopaja racon, komandin ta’ agalajar dha’
sabadan. Are ganeko bannya’ oreng se nolonge ngosong bakto Kacong ganeko
kalengnger. Tamaso’ Monentar, tatanggana Dulla se pon abit ta’ esapa. Sabab
Monentar andhi’ otang bannya’ ka pan-barempan oreng. Otangnga Monentar
cet-nyaretcet dha’ man-dhimman. Otangnga Monentar aropa pesse otang pesse
saratos ebu, ka Modanna. Ka Mojanna aotang pettong polo lema ebu. Ka Surahwa
ballung poloebu. Ka Surahbi tos sagame’. Ka Ji Kamil tello polo lema’ ebu. Ka
ma’na Idris aotang embi’ settong ban laen samacemma. pas gi’ odhi’ daddi oreng
se ta’ andhi’. Alako pon pal-tapelpal. Sang-tasangsang. Keng gi’ paggun andhi’
otang. Alako bariya ta’ pojur. Ajurung gunna daddi otang. Alako ra-kara gunna
kare birsegga. Dhang-sakadhang Monentar entar ka romana Dulla aka angguy atanya
pesse sabab ana’na badha se ebelliya. Banne pesse se ebagi sopaja daddi otang.
Se badha so’-soso’ oca’ bellat se adharis maloka panggaliyanna Monentar. Sampe’
binena Dulla baji’ ban caremmet ka Monentar ban ka binena.
E are ganeko Dulla ngabas kalaban mata mandellik, polana
ana’na eosong Monentar. Bariya keya binena Dulla. Katon gun ta’ acopa e
bannya’na oreng dhari sakeng baji’na ka Monentar.
“Pola kalaban engologgagi Ke Malseya, bisa ngorange sake’na…!”
oca’na Monentar ka reng-oreng se badha gadhiya. Dulla ngedhing ka oca’na
Monentar. Matana Dulla mandelik.
“Dika taowa nape ka tambana olar. Ma’ ban-saromban acolo’,
Nen!”
“Dika pateppa’-teppa’ acolo’. Aneko banne meler.”
“Dika malae pateppa’, sapa neko ke Malseya? Ngarte ka
komandinna olar balekkadan.”
“Empon bali’ keba ka masake’ (roma sake’) bain. Pongpong gi’
aban. Malle lekkas etemmo ja’ kodu epabaremma rowa. Neser. Aneko are pon sajan
malem. Kemma ajam gi’ ta’ epakane. Sape gi’ ta’ enome. Adhha padha pekkere.
Padha terro odhi’.
“Iya mas. Harus segera ini dibawa ini.” Ca’na emma’na.
“Iya, Memang. Harus dibawa, manna ta’ ras-baras ini.” Dulla
makalowar motorra. Eodhi’i. kacong ganeko epaongga. Tan-taretanna noro’ ka
kacamadan. Ekeba ka UGD Puskesmas. Ngamar samalem. Kacong pon jaga dhari
kalengngerra. Tanangnga se ekekke’ olar sajan bara. Marobuk. Mandhugul. Emma’na
sajan rekong. Eppa’ sajan posang. Mon gun pesse gampang. Pesse kare ngala’ ka
ATM, sabab eppa’na andhi’ usaha karopok bulung se pon ajalan lancar. Saenggana
kare ngantos ollena pesse sabban bulan.
“Ehm… pesse gampang. Kacong nemmo bain se daddiya parkara, se
daddiya ujiyan odhi’.” Eppa’na leng-neleng ta’ dhugga. Ta’ mangga. Ja’ senga
aba’na se ekekke’ olar tanto bisa aserro dibi’. Bisa arassa’agi dibi’ sake’na
se ekarassa ana’na. Ekeba ka roma sake’ kottha pon mare, tape paggun bain.
Katon tadha’ ollena. Monentar salaen nyoro paentar ka Ke Malseya, jugan matabar
Ke Bulla (se aslina anyama Kiai Hasbullah keng eolok Ke Bulla, polana ekala’
gampang). tape Dulla paggun ta’ parcaja. Se la ekeba ka roma sake’ kottha gi’
ta’ baras, sajan ekeba ka ke Bulla se gunna sello’ ekabbiyagi. Ca’na Dulla.
“Mon ta’ sello’ ya kerres epaleng-neleng. Baremma’a se
barasa?”
“Ma ta’ ekeba ka sorbaja sakale.
“Enggi onggu. Koduna ekeba malle lekkas baras. Sapa tao, ca’na
se kapodhang!”
“Tape masa’ Monentar ta’ bisa nambai bariya. Kan monentar
moredda ke Bulla. Ganeka ressana pon andhi’ mon gunna mabarasa olar.”
“Dhimma dika tao. Laju maske bula majara mon Monentar andhi’
kerres se bisa nyeddhut komandinna olar.”
“Aneko masala raja. Se sake’ banne ana’na oreng ban-saromban.
Pon nyare san-kassanagi dhukon, dokter paggun ta’ bisa, nape pole gun Monentar,
se bannya’ otangnga rowa. Bula pojur gunna aotang roko’. Se laen rowa na, badha
se embi’, pesse. Acaretcedan.” Molae ganeko bannya’ oreng se atotoran ja’
Monentar andhi’ kerres se bisa mabaras komandin olar. Dulla mekker. Arembak ka
binena kaangguy madhateng Monentar. Pola daddi barassa.
“Jangan, Mas! Apa tidak ada jalan lain. Mas masih percaya
begituan?”
“Iya banne nga’ jiya. Sapa tao. Bisa. Kita lupakan dulu siapa
Monentar. Barangkali memang menyimpan bukona tamba.”
“Jaman sudah berubah, Mas. Dunia sudah maju, Mas. Dan Mas
masih percaya bahwa gigitan ular, bisa ular bisa ditangani dengan klenek. Banne
jamanna, Mas.”
“Kamu padhana se ta’ sadar sakale.” Dulla pek-kepeggan. Ta’
ngarte ka binena. Dulla sabban tanggal settong sora maccoe kerres se pajat
kalonta kaangguy malaris usahana. Nyonson kerres sabban malem jum’at manes.
“Sengko’ entara ka bengkona Monentar. Sengko’ ta’ kera todhus etembang
tanangnga Kacong ta’ baras.”
“Mas. Percayalah! Gi’ badha bukona tamba. Mon Monentar ta’
bisa mabaras. Mas sajan todhus.”
“Todhus dhari apa?”
“Kamu mancella’ ka saya? Ka binena dibi’?”
“Ba’na ma’ gun mekkere aba’na dibi’. Ta’ mekkere ana’na.
ladina lekka’ todhus. Sanajjan calattong ekaela asalkan Kacong bisa baras.
Apana pole gun menta tolong ka Monentar. Ma’ kose ra-sara gallu’ ra. Odhi’ ban
kamu itu, kose padhana se haram ban along-tolong, along-polong ban tatangga.
Padhana se odhi’a kadibi’an.
“Mas. Kamu agigir ka binena dibi’ sekarang mas. Kamu mancella’
ka saya sekarang. Hah?”
Kita atokar. Anak kita ta’ baras. Mon palang. Kita atokar.
Bahkan pas acerrai. Ana’ kita ta’ baras. Kamu gak mikir apa emang gak punya
pikiran? Ba’na aromasa mekkere ana’na. badha tamba se semma’, se kare ngolok e
budhiyan, pas kamu ngalange. Ba’na mangga ngabas budhu’na dibi’ aro-serrowan
nga’ rowa. Mangga? Ma’ gun nanges pera’. Bila egiggiri. Lakena kasar. Lake
kerras. Toro’ cacana ba’na jare. Ma’ tolos ana’na ta’ nemmo bukona tamba.
Karduluk, Rebba 1442. Carpan paneka jugan ngombar e majalla
Jokotole.
*Mat Toyu Pangarang buku Embi' Celleng Ji Monentar, Kerrong ka
Omba', Sokana, Ngejung.
________________________________________
[1] Bola kasti
[2] Sekolah Dasar Islam
