CARPAN: MANCENG

CARPAN: MANCENG, sastra & bahasa madura, carpan, mat toyu, lukman hakim ag, sumenep, pamekasan, sampang, bangkalan, madura, jawa timur,
 

ORENG ganeko paggun ju’-toju’ e galadhak batton. Lalake’ ganeko manceng juko’ songay. Pon pan-barampan lalake’ ganeko badha e gadhiya. Kalaban asalebbar baberri’na kompoyya se alako ka Jakarta. Kalaban akalambi baberri’na ponakanna se mokka’ panyokoran e Sorbaja. Asango roko’ cap tampar se emelleyagi kompoyya keya.

Obanna lalake’ ganeko pon asaloy. Antara celleng ban pote pon cambur. Lalake’ ganeko amolae mancengnga dhari are buru ambar sampe’ para’ compet. Kadhang malemma gi’ entar pole ka galadhak gadhiya, materros pancenganna.

”Olle pon, Pa’?” Oreng se lebat atanya.

”Adha’ gi’an, Cong,” saodda lalake’ ganeko.

Lalake’ ganeko paggun toju’ e penggirra galadhak se tadha’ paneggu’anna, ta’ apagaran. Galadhak ganeko coma salebar dheppa kalaban lanjang pettong dheppa. Lalake’ ganeko toju’ kalaban nyergu’ roko’ cap tampar saenter ebundu’na roko’na.

”Olle pon, Pa’?” Oreng se lebat atanya pole.

”Adha’ gi’an, Cong,” saodda lalake’ ganeko.

Are pon terros nyosol. Oreng-oreng bannya’ se lebat e galadhak gadhiya sambi manokong aba’na karana badha lalake’ ganeko se ajaga galadhak. Se molae gella’ baja laggu, kantos para’ leccer aban are, lalake’ ganeko paggun atogu pancengnga se etale’e kalaban sennarra tor kalaban pameggan perreng.

Panas are ta’ ekarassa. Akaton pera’ lebat ebadanna. Ta’ apangrasa sonar rabak are pon maoba barna kole’. Barna kole’ aneka bisa aoba lantaran sonar are se rabak tor agiba barna se alaen dha’ kole’na badan.

”Olle pon, Pa’?” Oreng se lebat atanya pole.

”Adha’ gi’an, Cong,” saodda lalake’ ganeko.

Ceng-caceng se ekabaniya pon banas. Seddheng juko’ ta’ tacangke’ settong balakkadan. Dha’emma buruna juko’ ban dha’emma buruna caceng? Tape lalake’ ganeko paggun toju’ e penggirra galadhak kalaban nyergu’ roko’na se cap tampar. Settong roko’ se malorga jalanna pekkeranna.

Are pon asar maba, tape ta’ settong juko’ balakkadan tacantol dha’ panceng se malekko’ abundu’ caceng. Lalake’ ganeko abak galiya’ kalaban toju’na, agalu’ceng, agaru obu’ ta’ nemmo bagiyan dhimma se gatel.

Lalake’ ganeko atempo. Molae gella’ kong-nengkong. Ajarukkong pon abit keya, tape juko’ paggun ta’ ekenneng.

”Olle pon, Pak?” Oreng se lebat gella’ gi’ laggu atanya pole.

”Adha’ gi’an, Cong,” saodda lalake’ ganeko.

”Kajana ta’ olle malolo molae gella’ gi’ laggu,” karettegga oreng se atanya ganeko.

”Tape paleng pajat ta’ abala’a, manna esanggu sombung. Riya’ pon epatao. Masa’ ta’ olleya sakale molae gella’ gi’ laggu bariya?” lalake’ ganeko materros mole.

Malemmana, oreng ganeko lebat pole kaangguy melle roko’. Lalake’ se manceng pon aempor e galadhak. Salebbarra paggun gan babana to’odda. Barnana laen ban se gella’. Akaos mera, mowana pon elop. Bulan kaalangan e attas langnge’. Akantha sello’ koneng. Ondhem adhak-ondhak e langnge’na.

”Olle pon, Pa’?” lalake’ ganeko atanya pole.

”Adha’ gi’an, Cong,” saodda lalake’ ganeko paggun bai.

”Aiiii... ma’ paggun tadha’? Senga’ la eabi’ juko’na,” lalake’ materros tengka’na ka toko bara’ songay. Kalaban ngonggai ondhagga tabun se sapamanjengngan pas abiluk ka lao’ ban abiluk pole ka bara’, lalake’ ganeko abalanja roko’. Pas mole.

Maos jugan

Dhapa’ ka songay, lalake’ se manceng gi’ paggun aempor. Tanangnga paggun neggu’ perreng solorra panceng. Ontangnga bang-kambangan. Akaton ta’ taselep sakaleyan balakka’. Akaton ta’ edumbu’ juko’ balakkadan. Pola badha juko’ se alerek maba? Pola badha juko’ se terro arassa’ana caceng se neng-enneng ganeko. Tadha’ se taowa.

E dhalem songay ganeko, ka dhaja dhari galadhak, badha jaluburanna aeng pamowangan. E dhalem jaluburanna aeng ganeko, bannya’ re-karena buter se dhapa’ ka gadhiya. Bannya’ juko’ se akaremmodan. Ajultok sakale mon badha ter-buter atabuyan.

Sabban laggu badha neng-koneng janggel akarambayan. Barinto keya bila rop-sorop are. Kalaban badhana ter-buter se atabuyan, neng-koneng janggel se akarambayan, juko’ aromasa epakane sabban are. Ko’-juko’ se badha dhalem songay gadhiya pon ta’ lapar pole. Pon berda dhari buter, neng-koneng mara janggel tor pakan se laen, se dhang-kadhang dhateng kalaban ro’om se laen.

Pan-barampan kakanan se makennyang e sabban are ban malemma, asababbagi ko’-juko’ dhalem songay ganeko pon lesso se arassa’ana maske epatabari caceng se gapo, lempo, malothok otaba caceng se marobuk. Napena pole gunna caceng koros tadha’ dagingnga. Ta’ majerna’ kaeberra juko’. Ta’ magiderren. Ta’ ngolok ka laparra juko’.

Maos jugan

Settong bakto, ko’-juko’ ganeko padha rampa kaangguy arassae caceng se neng-enneng dhalem aeng. Settong caceng se ta’ ajalanan keng gunna ata’-letta’ bunto’na. Badha settong juko’ se nyander. Pas ekekke’ caceng ganeko, ontang pon taselep, lalake’ ganeko kaso naja’ perreng solorra sennar. Tape paggun tadha’ ollena. E bakto ganeko lalake’ atanya ka aba’na, ma’ bisa ta’ enneng juko’, padhahal ontang pon taselep. Panceng etenggu. Caceng akare saparo. Gunna nyekka’e sakone’.

”Nyaman cacengnga gunna egisgis mon juko’na. Dhu chetagga peppa’ jagana ra,” caceng epobu pole. Panceng eontallagi pole. Ontang pon akambang. Monyena aeng pon molae ekaedhing karana seppena sowara. Napepole aeng jaluburan ganeko akaton magenna’ kamonyeyan malem ganeko. Perreng ekaedhing karethe’na. Malem atamba nyellem. Aeng atamba jenneng. Angen kalesser. Bulan atopo ondhem celleng, keng ta’ petteng.

Juko’ se gella’ nyander pole. Noleyagiya. Pan-barampan juko’ apak-rampak nojju settong caceng se ata’-letta’ pangonco’anna. Caceng se gunna satengnga garigi’ ganeko ekarobut. Ontang nyellem. Lalake’ ganeko tareddhep. Perreng pon locot dhari tanangnga. Ta’ apangrasa egalattenge pan-barampan juko’. Lalake’ ganeko ngonjal, abaladhas karana badha sowara. Sowarana mano’ kowek e etengnga malem. Perrengnga esare. Roko’na esare. Perrengnga etolong. Roko’na etolong. Mole madiding. Binena pon malekko’ kalaban salemodda.

”Badha nase’na gi?”

”Guring dibi’ juko’na. Saare benteng ta’ enga’ moleya. Badhuk dibi’ juko’na. Juko’ malolo elajjai. Kaula terro keya ka juko’na ampeyan.”

”Enggi neko’ guring.”

”Pareng eketthoga gallu. Epalappa’ana konye’, epangganga pas, mallena padhana panet.”

Lalake’ ganeko buru apangrasa juko’ se kemma se epalappa’ana. Lalake’ ganeko mandhi. Agabay kobi dibi’. Toju’ ekorsena e palemperra. Nyandhar. Ngello’e roko’ cap tampar, ma’abi’ salonjur.

E gadhiya tareddep. Dhalem tareddebba, lalake’ ganeko amempe enneng juko’ se raja e malem tera’ pornama se kapeng pa’polo settong malem. Solap are majaga lalake’ ganeko. Binena pon mangkat alako, ngaju’ oto’. Aop-raop, entar ka dhapor. Nyare nase’. Badha karena ba’ari’. Juko’ gi’ ta’ eanga’.

Lalake’ ganeko abadhang. Ngabas pananggalan. Metong malem, gi’ abit pa’polo settong malem. ”Tape kodu sabbar pola badha rajekkena,” karettegga.

Lalake’ ganeko nyare caceng pole. Mangkat pole ka songay. E bakto lalake’ se biyasa atanya sabban lebat, lalake’ se biyasa manceng pon ajarukkong kalaban salebbar se paggun ban kaos biru towa. Tanang kacer neggu’ panceng. Garigi’ se kangan ajipet roko’.

”Bannya’ ollena pon?” Oreng laen atanya.

”Adha’ gi’, Cong,” saodda lalake’ ganeko paggun, sowarana lere, mellas.

Roko’na eabi’. Perreng solorra panceng etacceggagi ka tana. Lalake’ ganeko nampa cangkem. Cethagga akaton berra’ salaja. Berra’ ka se kangan. Saengga mereng. Taleyer.

”Sampeyan ta’ tobuk ajaga songay, gi?” sowara mabintal lalake’ ganeko. Sampe’ taleccer nampa cangkemma.

Maos jugan

”Dhu sambi ekemma ollena juko’? Mon ta’ laten andhi’na sampeyan eketthok apamajar otang. Otang kose bang-kambangan padhana ontangnga ta’ nyellem sakale, ta’ taselep balakkadan, pasda gallu’ kose. Ban sambi ontangnga raja, padhana otangnga raja keya.

Oreng kose sennep ngabasagi aba’. Pas ampeyan manyaman atapa e penggir songay. Ereken bato bisa daddi pesse napa? Pola ajuwala aeng? Pola badha se melleya? Akaton oreng gi’ buto ka aeng, sela gampang, juko’ tase’ gampang. Pas sampeyan gi’ atapa e penggir songay,” binena nyander. Masemma’ ka lalake’ ganeko.

”Ano. Wali. Atapa e songay ma’ le lekkas sogi. Ngaroso reng nanagi. Asapora sabban laggu. Oreng kose sennep esangowe sapora,” epaterros mon binena. Juko’ adung-londungan e tengnga songay.

”Siyaaaah, juko’na alondung. Asilat. Ngamenco. Ta’ todhus ka juko’ se dung-londungan garowa. Garowa ngamenco sampeyan. Nyoro duli mole. Nyoro ambuwi ja’ lako manceng. Juko’ e gadhiya kennyang pon, ta’ endha’ ka caceng, kennyang kalaban kakanan se elanyo’ dhari jaluburan garowa. Nengale sampeyan,” benthagga binena.

Lalake’ ngello’e roko’na. Ekala’ mon binena. Ebateggagi ka songay ban coredda. Lalake’ ganeko agutgut. Ta’ nemmo bagiyan dhimma se gatel dhari cethagga.

”Molae sabban esoro ambu ja’ lako tarowan, padhana se esangowe. Bila bannya’ otangnga laju ta’ perna e bengko. Pojur ta’ apate neng e songay. Pas ana’na esorowa nanggung otangnga. Sela ngoca’ ta’ usa nangga’ tandha’ paggun. Birarra kose. Gatel gallu’, ekabbiyagi mon gi’ ngodha. Tandha’, tarowan, ecabbur kabbi. Loppae ka binena, kompoyya. Dhu ta’ malo jagana.

Bila samangken gem-madilgem. Ta’ nemmo ekaela pon. Kael ganeka pancengnga. Kael dibi’,” Oca’na binena sambi terros mole ka bengkona. Ta’ abit dhari ganeko badha oreng lebat.

”Olle pon, Pa’?” Oreng ganeko atanya.

”Adha’ gi’an, Cong,” saodda lelere. (*)


17 Ramadhan 1438 H

*Carpan Mat Toyu paneka, salaen jugan badha dhalem buku Kerrong ka Omba’, jugan ampon ngombar e Radar Madura, Ahad, 17 September 2017. Samoga daddi kajembaran.

Posting Komentar

Lebih baru Lebih lama

Formulir Kontak