CARPAN: NYANYEAN HE-LAMPAHE

nyanyian kuno madura


Saabidda nemor ngartang bume, bannya’ tana bengka lolla tanang. Ka’-bungka’an konyong, bu-tobuwan padha kerreng. Jareya tandhana nemor kara.

Tape, bila tes-karettes rese’ apapole esosol ojan derres kabadha’an aoba sakalean. Ka’-bungka’an se konyong nganthang mergi’, bengkana tana atotop pole. Oreng padisan padha perak sanat atatamena. Bume ro’om abarengnge oreng tane ananggala.

Sateya tamenan jagung ella saokoran sakelan tenggina. Baktona osom gura’an jagung. Gura’an se emaksod iyya areya tana enanggala pole e ella’na lolosan jagung. Agura’ apaguna kaangguy maburbur tana, malenggu’ jagung otaba tatamenan laenna.

Angga arassa agi kadaddiyan jareya abareng oreng kabbi e disana. Naleka panas ngennyer soappa ta’ nembangen. Naleka rebba ngabiru, tatobuwan gumbet, tamenan jangung bagus, atena Angga bunga kean.

Samolena amaen saareyan, Angga nangale’e sorat ngalathak e meja amperra. Panasaran apa essena, sorat jareya ebukka pas ebaca sambi toju’. Nyatana aesse onjangan salamettan He-Lampahe e disa Masaran.

“Apa jareya, Angga?” Bapa’na Angga atanya.

Sorat onjangan He-Lampahe, Pa’”

“E Masaran ya, bila ca’na?”

“Malem Jumat dhatengan, Pa’ “ Jawab Angga.

Bapa’na Angga nyama dagingnga Pausi, asalla dhari Masaran, tamaso’ na’ potona Ke Bidaddari se kaonang Ju’ Bidaddari. Pausi nuro’ patoh ka Sera Temor saabidda 20 taonan. Sateya ella kaparengan dhuwa’ potra. Se sareyang anyama Angga, ale’na anyama Hairil. Melan Pausi kasambat otaba ajajuluk Pa’ Angga.

Sabban taon naleka gik buru nembara’, Pausi lako ecapo’ onjangan he-Lampahe e disa asalla. Sanyatana salamettan jareya ta’ usa onjangan, cokop apangumuman lebat lospeker otaba corongan. Anangeng Pausi ella badha e disana oreng, maka parlo se kaenggunan ngirem sorat ka sana’ barajadda se jau. Badha kean se cokop apessen. Sakabbi’enna ta’ adaddiyagi sala’ settongnga salang aere. Mala ekapojur eberri’ kabar.

“ Ba’na nuro’a, ya? “ tanya Pausi

“ Enggi, Pa’. Kaula ce’ terrona se nuro’a. “ jawab Angga.

Pan-barampan malem angga adhantos tebana malem Jumat. Sampe’ yat-leyaten e dhalem pekkeranna. Baramma bungana akompol ban bala karabat, ban barama leburra nuro’ anyanye He-lampahe abareng oreng-oreng.

E pekkerana Angga, He-lampahe coma aropa careta. Bapa’na se lako acareta. Tape, sakejja’ agi careta jareya bakal eabas kalaban mata. Banne gun eabas, tape elakone ban erassa’agi.

“ Sateya ella are Kamis, ce’ kaburuna are se soroppa. “ pekker Angga kaburu.

Angga nyeappagi kalambi pote lengngen lanjang ban sarong celleng karena tellasan. Angga ce’ sanatta se entara ka Masaran.

“Mayu mun mangkatta. “ ajak Pausi dha’ Angga.

“Ngereng..” jawab Angga sakaleng ngadha’.

Pausi ngengkol sapedha dhut-dhutta. Sakerjanan langsung odhi’. Sapedhana Pausi merek Yamaha unyil barna mera ate. Anggga agunjing nyangketthem.

Dhari Sera Temor ka Masaran jauna korang lebbi 3 kilometer ka ara temor. Sadhapa’na ka Dhak Bato, Eng Baja kene’, Pausi abiluk ka dhaja. Sakitaran 300 meter ella dhapa’ ka Masaran.

Salanjangnga parjalanan, Angga ngabas paanaban sakongnga. Sanajjan abak petteng, tape rop-sorop mowa gi’ paddhang abasanna.

Dhapa’ ka temorra taneyan lanjang, Pausi maambu sapedhana. Angga esoro toron. Sapedhana etonton sampe’ dhapa’ ka dalemma Ke Ahmat.

“Ba’na, Cong?” Tanya Ke Ahmat.

“Enggi, Nom.” Jawab Pausi.

“Jareya ana’na ba’na ya, sapa nyamana?” tanya Ke Ahmat.

“Enggi, Nom. Nyamana Angga.”

“O, iyya. Mara toju’.” Dhabuna Ke Ahmat

Pausi  alonggu e amperra Ke Ahmat, apolong sataretanan se padha sanat mangkatta dha’ salametan He-lampahe. Sabariya kean Angga asela e eddhi’na bapa’na. Bannya’ oreng se akompol e dalemma ke Ahmad, lake’ bine’ towa ngudha padha akompol.

Bakto sekitar pokol satengnga bellu’, Ke Ahmad mejil dhari dalemma, arasogan pote asenjang bungo thak-kothak tor akocca celleng Dhari baludru. reng-oreng padha manjeng.

Ke Ahmat menangka jurkonce se kapeng tello’ se mempen salamettan He-lampahe.  Se kapeng settong eseppowe Ke Subani, eterros agi sareng Ke Ma’sum menangka oreng seppona Ke Ahmat.

“Ngereng!” dhabuna Ke Ahmat.

Pausi bareng oreng-oreng sabannya’na padha ngireng Ke ahmat, nojju dha’ buju’ Ke Bidaddari. Buju’ jareya badha e bara’ dhajana dalemma Ke Ahmat sekitar 200 meter. Buju' Ke Bidaddari tamaso’ disa Palongan. Nangeng jurkoncena dhari Masaran. Satandugga dha’ asta, Ke Ahmat nojju dha’ Buju’ Bidaddari. Alonggu asela e tarekka serana Buju’. Para kaom lake’ ngaleng-lenge asta. Kaom bine’ akompol atempo e kennengngan bak jau dhari asta.

Angga toju’ ta’ jau dhari Ke Ahmat apolong bareng bapa’na. Sanajjan gi’ kene’, Angga toju’ sepa’ akantha oreng towa. Nuro’en sepa’na sakabbiyanna oreng se sanat aparnyo’onan. Atena Angga sajan addreng terro taowa salamettan He-lampahe. Ate ban bandanna ce’ sanatta.

Sabelluna Ke Ahmat ngabidi, oreng-oreng padha serep. Tadhak se bangal abanta.

“Samangken jagung ampon baktona gura’an. Ngereng kaula sadaja areng-sareng aparnyo’onan dha’ Guste Allah samuga ojan epamora, tatamenan epaberkat, tor kaula sadaja epasalamet dunnya  kantos aherat. “ Ke Ahmat apareng peyatoran.

Parnyo’onan emulae kalaban ngerem pateha se pertama dha’ kanjeng Nabbi, sahabat, para wali, ulama’ tor oreng-oreng Islam lake’-bine’ se ampon seda. Se kapeng dhuwa’ pateha etojju agi dha’ Buju’ Bidaddari, Buju’ Lanceng tor sadaja asta se badha e sekitaran Buju’.

“ Al-patehah...” dhabu Ke Ahmad amamolan parnyo’onan.

Salastarena pateha, elanjuttagi pamaosan AlQur’an sorat Yasin ban tahlil. Sadajana maos areng-sareng kalaban hoso’. Angga maca kean sanajjan tengngana sake’ polana abit se asela. So’-mahoso’. Sowara parnyo’onan agaruwang ka sakobengnga, maso’ nyalenap ka dhalem ate, ngabber ka langnge’ attas.

“Amin.amin…amin.” saot sakabbinna oreng ngaminin du’ana Ke Ahmat.

Lastarena maos du’a, Ke Ahmat nondhu’ nyeappagi nyanyean He-lampahe. Ngala’ napas epadhalem. Kalaban on-laon nyanyean He-lampahe emulae:

“HE-LAMPAHE HA’DEM//

SUNGKE LELLANG//

PAHU HA’DEM……

Nyanyean emaos dhalem kabadha’an alonggu, elang-ulang. Reng-oreng padha anyanye asareng nyanyeanna Ke Ahmat. Asalla badan ta’ aguli, dhi-ngabudhi badan nuro’ aguli. Asalla nyanyean on-laon, dhi-ngabudhi abak santa’.

Saabidda satengnga jam se alonggu, ke Ahmat maos nyanyean He-lampahe kalaban ngadek. Reng-oreng nuro’ bunte’ salerana.

Ke Ahmat maos nyanyean parnyo’onan He-lampahe kalaban hoso’. Pada kananna ebukka’ kaadha’, Hastana epergem, badan aonjan eyara’agi ka asta. Bila hastana semma, pergemman ebukka’. Saka’dhinto, nyanyean emaos areng-sareng kalaban gulina badan nerowe Ke Ahmat. Elang-ulang e dhalem bakto se bak abit. Nyanyean parnyo’onan abit, abit parana. Maske abit, akaton ta’ egaressa. Oreng-oreng anyanye agaruwang, aguli padhana omba’ sagara.

Dhalem hoso’, raga elang sokma alalana ngabangbang ka langnge’. Ate masettong ka se Agung.

Angga nuro’ bunte’ gulina oreng. Saejjaman, gi’ kellar. Dhi-ngabudhi Angga ecapo’ omba’ giugga oreng, Angga kadhang takepe’ e tengnga hoso’na oreng. Aherra Angga buru ka penggir. Sambi ngabas kennenganna bapa’na.

Jam noduwagi dha’ pokol satengnga sapolo. Ke Ahmat malere nyanyean, epalere, epalere, pas ambu. Sadajana serep. Saallena abak abit, Ke Ahmat ngatore reng-oreng kaangguy alonggu ka langar, adha’ar tatambi’an se ebakta kaom bine’ aropa dha’aran, wa’-buwa’an, ban jajan samacemma. Sabatara Ke Ahmat bubar dha’ dalemma eyerenge sana’ karabatta.

Pausi posang, polana angga tadha’ e seddi’na.

“Aneka kaula, Pa’.” Olok Angga.

“ Mayu,nyabis dha’ Ju’ Ahmatta!” Ajak Pausi sambi nuro’ bunte’ rombonganna Ke Ahmat.

Satandugga dha’ dalemma, Ke Ahmat mukka’ rasoganna, alonggu ngonjur agagellar sareng na’ potona, adha’ar sasemba’an para tatangga.

Nyanyean he-lampahe reya, mun lamba’, careta sampe’ ekaedhing ka Banyuwange maske tak ngangguy corongan.” Dhabuna Ke Ahmat.

“Enggi, mandar ekatarema’a, Num.” Jawab Pausi.

“Iyya, amin.” Dhabuna Ke Ahmat.

Arassa abak malem, Pausi apametan.

“Abdina nyu’un pamet, Num, palemana.” Pausi apametan.

“Iyya, senga’ ngastete e jalan!” Dhabuna ke Ahmat.

“Enggi, amin.”

Pausi acabis dha’ Ke Ahmat, Angga sabariya kean.

Sadhapa’na ke Eng Baja, ondhem petteng e attas langnge’ notta’e ojan. Derres. Pausi se ta’ ngeba kalambi ojan, alabbu sampe’ kopo. Berkatta pojur ebundu’ plastek. Pauisi majalan sapedhana on-laon.

Ropana nyanyean He-lampahe ampon katarema sareng Guste.

 

 

*Fathorrazi, S.Pd., Asal Desa Errabu Kec. Bluto Kab. Sumenep. Guru SDN Sera Temor. Menulis buku ATALA: Belajar Cepat Membaca-Menulis Carakan.

 


Posting Komentar

Lebih baru Lebih lama

Formulir Kontak