Lalampan.
Rabiul Aher. 1444. Panemor taon mangken sakejja’ parana. Katon coma langkong
antara dhubulan ka tello bulan, sabellun ganeka ampon epagaradhab kalaban ojan.
Powasaan se pojur kalaban ojan para’ sabban are, saenggana ta’ pate panas ban
ta’ ahang. (ba’na apowasa keya apa? Ja’ nyeng-ranyeng atanya! Aroko’ ban
ngopi lakar tadha’ gantena). Bakto badha panas, serdhang, akaton bakal
badha bali’na dhadhar, jembar. Oreng-oreng mangkat ka saba ban ka talon
(teggal) kaangguy namen bako. Bannya’ oreng adhabu (ngoca’) bila nemor, areya
biyasana bannya’ oreng andhi’ pesse. Bannya’ oreng adagang paju kabbi. Sampe’
biyasana oreng alako gabay bakto panemoran.
Namong
nemor se sakejje’ paneka, bako bannya’ se ta’ paju, badha se ta’ sempat molong
kanan, badha pon lastare epasat kalaban messin, tape kaojanan, saenggana korang
ro’om. Tantona ta’ sakone’ se kaceba. Bila ojan pon toron ta’ tao ka bakto,
tantona lakar kaceba. Tape kodu enga’ sapa se matoron ojan. Sanajjan bannya’
basa ja’ ampon badha ojan gabayan, iklim gabayan tor sadajana, tape kodu
paseggen ja’ ganeka ta’ kera badha artena manabi lakar ta’ kera daddi. Bannya’
oreng adhabu ja’ aneka ampon maso’ krisis iklim. Krisis iklim neka pajat
mababaja ka odhi’an manossa. Napa pole samangken oreng mogerra bungka’an
sadaja. Akadiya se terro agabaya ibu kota anyar, garowa pas masobung alas se
saraja-rajana, saenggana asababbagi global warming.
Saestona
kalaban badhana ojan se lekkas toron dhalem taon paneka, bannya’ tombuwan se
odhar, bungkana jate ta’ sampe’ makorpas sadaja dhawunna, bannya’ tombuwan se
lekkas atonas, apopos, saenggana oreng se nyareya pakanna embi’ gampang, ta’
sara. Saestona banne coma manossa se rekong bila sobung dha’aran (sanajjan
ampon badha se ngator). Sadaja mahlok jugan dhalem kabingungan asabab keban tor
sadaja mahlok aromasa gadhuwan dusa jugan, aromasa sala, ja’ senga ta’ sala
otaba ta’ dusa, tantona ta’ kera badha settong kajunelan se magettonan.
Tanto
padha terro bunga ban jembar, maske dhalem bakto abit ta’ kellar melle talena
sandhal ban ta’ ngobai salebbar, padha. Paggun padha terro bunga ban jembar. Tadha’
oreng terro sossa odhi’ e dunnya, se nyamana kaodhi’an paggun ta’ kera lopot
dhari sossa, seyal. Lakar kodu nyongsang nyonglet, tacellet e cellot keccem to’ot.
Kalaban badhana ojan se pon toron paneka, tanto pangarep bannya’ se tombu,
molae dhari tombuna bungka’an se dhawunna kenneng ka bundu’ napa bai, molae
kana jate se dhimen lakar daddi bundu’na juko’, samangken ampon eobai daddi
plastik, plastik ta’ bisa ekael sareng bume, saenggana paggun cekka’ ta’ aoba. Jaman
se pon aoba, namong tengka gulina manossa paggun. Ta’ aoba.
Kajembaran
macem napa se pon tombu kalaban badhana ojan paneka. Oreng-oreng se bakal
atamen oto’, padhi tor jugan jagung ampon arembang tanana, tantona ampon badha
se ngorep enggi paneka sopaja tombu bines, bila pon ojan sajan kerrep, bines
raja, saenggana epanja’. Oreng-oreng bakal mangkat ka saba, ka talon kaangguy
nyarbu sopaja tombuwanna jurbu, ebuthok. Dhimen bangaseppo sabellun atane,
talonna ebar-obbari pa-sarpa sopaja daddi dhu-landhu, ta’ agantong ka buthok. Kadhang
jugan buja etabur epadaddi buthok. Sabarinto keya oreng namen bungkana nyeor,
ebuthok kalaban buja sakoleleng bungkella kana nyeor. Kalaban ebuthok, elandhu
pangarep sopaja tombuwan jurbu, abuwa lebba’, buwana bagus tor daddi kasamporna’an.
Saka’dhinto
pamator, samoga daddi gu’-ganggu’ se malemmes pekkeran, ora’-ora’ se tanyeng
bisa kendhur, panyake’-panyeke’ ngarennyeng bisa ondhur, se ta’ akor sopaja
daddi lebur. Ja’ kantos loppa sopaja paggun asokkor.