Lalampan.com – 1446 –. Basa otaba Bahasa paneka banne
sakadar alat komunikasi otaba alat kaangguy ajellassagi maksod tor pangarana
dhalem pekkeranna aba’. Basa paneka menangka kaca kebbang se ngonca’ dhari
pekkeran, labangnga carana ajalane odhi’, tor sendhina soko identitas settong
bangsa. Namong, se ba’-aba’an paneka rangrang apangrasa ja’ kakowadan basa
paneka tombu dhari hal-hal se paleng sederhana, kene’, tor biyasa parana, enggi
paneka baca’an: banne baca’an se bannya’, sagebbuk, akadiya novel otaba buku
pangajaran, tape baca’an dhammang, se bisa epanggi’ kalaban gampang dhalem
re-sa’arena, akadiya badha tolesan e penggir jalan, tanto tolesan kasebbut lakar
kodu tolesan se teppa’. Dhari hal kadi ka’dhinto basa tombu, akembang dhalem Masyarakat.
Ngereng peyarsa’agi ka’dhinto, neng penggir jalan
biyasana pajat epanggi’i tolesan (serradan) ponapa bisaos, akadiya ATANE BAKAL
ATANA’, ADAGANG BAKAL ADAGING, Penthol Gapek, ban tolesan laen se kadhang
bannya’ salana. Jugan akadiya Tokang Cokor: Gantheng, Lekkas ban Berse. Saenggana
Masyarakat badhi nero, owh se teppa’ tolesanna enga’ rowa, akadiya, sabban are
apanggi, sabban are ngoladi, saenggana cekka’, nyaker dhalem pekkeran, tanto
bakal etero ja’ tolesan se teppa’ akadi ka’dhinto.
Ka’dhinto se emaksot kalaban parlona basa paneka daddi
baca’an se sederhana, namong enggi, oreng aromasa noles sakadarra, sanyamanna,
pentol gepek, kakdinto, buje, kalampi, derena, tor laen samacemma. Hal kadi
kasebbut, tantona badhi etero sareng se ngodha-ngodha, nyangkana ampon lerres
otaba teppa’.
Bannya’ oreng ajar Basa Inggris banne dhari buku se kenneng
ka bantal, tape dhari ngedhingngagi lagu-lagu se katon lebur tor ‘SAD’, dhari
iklan e TV otaba teks/baca’an se badha e bundu’na dha’aran. Bannya’ na’-kana’
ceppet ajar Basa Indonesia asabab sabban are tor sabban malem ngedhingngagi
basa Indonesia, lebat TV, napa pole samangken, badha HP, tanto sajan gampang.
Manabi Basa Madura gi’ Tadha’.
Ngereng ngen-bangen gallu mesal epon e penggir jalan,
Balai Desa, Balai Disa, Napa pole nyamana bungka’an, etempel ka bungkana, bungkana
jate, pao, tarebung, nyeor, hahaha, ta’ dhugga kaula pas mekkere manabi ajam,
pete’, embi’, enyamai, gun agella’ se badha.
Noles se sara neka saestona coma se amonye akadiya
geddhang, oreng abannya’an noles geddeng otaba dhara, oreng abannya’ se
dere, antara se amaksot darah otaba burung merpati. Dhara (darah),
dara (burung merpati), bindara (santri). Aponapa ma’ bannya’
salana, asabab basa Madura banne basa toles, gi’ basa lesan.