carpan: Eselpettagi

carpan, sastra madura, bahasa madura, Sumenep, Pamekasan, Sampang, Bangkalan, Madura, Jawa Timur, Indonesia, The Soul Of Madura, The Epicentrum of madura

 

SAKELEM alako gabay. Nangga’ tandha’ sa’are benteng ban lodruk samalem. Are sanonto aropa’agi are kaangguy masang tadabbun, se aropa’agi masang terop, terpal, bidhik padhaporan. Terop ganeko epasang etaneyanna khusus monggu tamoy bine’an. Salaen kaangguy anaonge tamuy bine’an, taneyan se asambung kalaban palemper ganeko kennenganna bin-kabin e are ahad kalebun, se pon kare tello are. E paddu bara’ dhajana badha labang saketheng, se dhimma pangantan lake’ bakal lebat, nyongkem dha’ sadhaja mattowa. Tempadda tamoy lake’an badha e tabun dhaja, se aropa’agi pamengkangnga dhibi’. Pamengkang ganeko aropa teggal se bannya’ bungkana nyeorra, geddhang tor sabrang, tape bungkana geddhang erabas tor bungkana sabrang pon edhabu’ ekala’ sabrangnga, tantona tana-tana se mandhugul pon eparata. E teggal ganeko pon epasange terop keya, saenggana bila ngampar lama’ ta’ buk-marobuk, mandhugul. Epaddhu mor dhajana manjeng jugan labang saketheng palebadanna tamoy lake’ se bakal namoy e are sennenna kaangguy abungae Sakelem ban binena kalaban ngejung tor nabur pesse.

 

E are ganeko tantona pon bannya’ oreng long-nolonge, karana kabar Sakelem alakowa gabay pon ngombar molae tellasan ramellan sabellunna, Sakelem ngolong pananggalan pon lema taon sabellunna, ngonjang tandha’, najaga, terop ban but-parabut pon dhutaon sabellunna, saenggana pananggalanna ekolong keya. Dhalemmanna dhutaon neko, Sakelem se ekaeding ja’ bakal alako gabay edu’ume roko’ mon reng-oreng. Tape sabellun ganeko, Sakelem pon gasek entar ka gabay. Gasek nayub e man-dhimman, gasek eberri’ penjung mon galandang. Nape pole bila ekataowe Sakelem dhateng, tor kateppadan gi’ andhi’ wit famili ban se alako gabay, tantona se epaletho’ onggu kejunganna. Nape pole bila nemang bisanna oreng se alako gabay ganeko. Bila Sakelem ongga ka (panggung) panayuban se badha e tengngana panamoyan, pas matoron tandha’ tello’an kaangguy ngejung ales-balessan. Tantona Sakelem pon asadhiya pesse saebuwan, dhuibuwan, lema ebuwan, kaangguy eselpettagi ka dhadhana tandha’na.

 

Bakto ganeko,  e romana, Sakelem asongko’ celleng se tenggina sakelan korang dhunyare. Akalambi thak-kothak tor sarong bathek kembangan tor sandhal Lily. Saestona rasogan (songko’, kalambi, sarong) ganeko eangguy re-sa’arena, eangguy e are ganeko polana gi’ banne daddina. Sakelem gunna nalektegi se masang terop, nalektegi oreng-oreng se pon padha long-nolonge, se pa’-mateppa’ pen-napen se ngaresnges eabas. E are ganeko keya, parabut padhaporan se bakal eguna’agi ka’-ngangka’ pon dhapa’ ka romana Sakelem kalaban ebuwa’ pikep. Parabut padhaporan ganeko molae dhari pereng, cangker, kantos talam kaju, panengtengan pereng se bisa maso’ lema pereng, baddhana pangangka’anna kalembin. Parabut Gabay, molae tadabbun, padhaporan, ban lama’ ganeko nyewa ka kalebun Sok Lancar se pajat kalonta andhi’ parabut gabay. Sounna ngonjang  Bintang Karteka.


Maos jugan

 

Tadhabbun ganeko epasang e taneyan se sambung kalaban palemperra Sakelem ban e pasang e teggal se bakal etempati tamoy lake’an. E taneyan, e are ganeko gi’ epadhuwa, karana bakal tempati tamoy lake’an ban bine’an, se bakal eguna’agi akad-nika. Taneyan ban palemper epesa kalaban tabir kaen, saenggana lake’an ban bine’an ta’ saleng lerek, ta’ saleng abas.

 

Are pon aban, oreng-oreng agariyuk kalaban sadhaja meler se biasa ekakandha sabban arena. Roko’ Cap Tampar se atoles Oetama Parjuga (atoles mereng) e kole’na roko’na. sassarap ban kobi pon molae gella’ etator, ebagi ka reng-oreng se long-nolonge. Sapi se esambelliya pon epangger ebabana sokon, kalaban damar kambang badha e buntegga bungkana sokonna.

 

“Ma’ acora’ ojana...” Oca’na oreng se nyergu’ roko’. Owa’na akaleplap e adha’na mowana.

 

“Ganeko gunna ondhem. Lebada. Anaongana bula ban dika se long-nolonge edhinto malle ta’ sajan panas.” Oca’na Ke Endin.

 

“Mon polana ta’ kera pon mare esonson. Sanajjan dhukonna tadha’ dhiya, ganeka pon mare ekarembak e dhalem pon.” Sawodda se laen. Reng-oreng pon padha apangrasa ja’ Sakelem ta’ terro buddhuwa dhalem alako gabay. Tantona sadhaja dhukon pon ecabisi kaangguy menta aeng, menta lente, menta kom-koman otaba can-bacan se masalamet tor mabajra aba’na epareppa’na alako gabay.

 

“Ta’ ganekona.” Owa’ roko’na nyaleot ka le’erra polana angen se dhari paddu mordhaja maguli janur-janur ban dhaun-dhaun se gi’ ta’ erabas.

 

“Mon polana banne sakeng kobater, sakeng mandhar padha’a bunga bainan.”

 

“Tantona pon sabellun-sabellunna se nyare dhukon, mon buru sanonto. Bila se laju nangkowa. Mon laju nemmo sambi. Mon pas palang, badha oreng se ta’ lebur ka Sakelem. Enggi randas. Mon ojan sapa entara, gi towan ruma aca-keca kadhibi’an. Ban sambi mon ojan eteppa’na tandha’ kan korang nyaman keya, akaton ena.”

 

“Enggi. Astaba. Dina ma’ dhari dhimma sakale sounna, tandha’na, najagana, kowadhina, bila pon ojan, biya, daddiya nape ganeko. Banne kose todhus parana, ta’ nyaman ka tamoy, neser rowa na.” Are sajan aban. Sabangan dara ngacaleleng se attassa kana nyeor. Esosol kalaban monyena kalaras gaggar, balulugga gaggar tebbugan. Kana perreng e paddu bara’ lawo’na ngakarethe’. Dhaun-dhaun se pon gaggar abali’tang ekebbat angen. Pappana tarebung gaggar settong. Palangpengnga tasangsang ka bungkana kornes se asalendhet ka bungkana mataba.

 

“Angenna pendha tandhes.” Sambi ngabas gulina perreng pas alenga’ ka palangpeng.

 

“Acora’ ekamaen.” Ngeding oca’ cara ganeko, bannya’ oreng se mesem. Sakelem mingkem. Asandhakep. Mateppa’ konco’na songko’na se loros kalaban konco’na elongnga. Songko’ ganeko pon biasa eangguy abajang sabban are sabban malem.

 

“Songko’na (pa)Man Sakelem pon etapet ganeka’ ne. Patennang. Ganeka badha pon.”

 

“Adha’ nyaman pon angenna.”

 

“Aneko edhinto tabingnga badha se robbu. Maddha lake’an. Bantowagi, tale’e pasepa’. Manna daggi’ robbu pole.” Sowara settong bine’an dhari padhaporan. Oreng se masang terop ajing-jijing sakanca’an. Eteret. Esoddul. Esothok. Etaja’. Giliran sabban paddu. Bila olle sapamanjengngan. Tampar panyekkenna epasang. Alep-kalep. Sopaja sekken. Ta’ ngalandhut. Ta’ nyandhadhut.

 

“Enggi tore, Buk!”

 

“Maddha duliyan!” Tello’ lake’an mancal ka dhapor.

 

“Ma’ tandhes bariya angen ro tanggi.”

 

“Ba’ coba’an, Nye.”

 

“Jarengan ta’ laju oreng senneng kakabbi.”

 

“Badha se noro’ bunga, badha enggi se korang narema badha la-balana bunga.”

 

“Enggi barinto pajat odhi’. Tadha’ se cara ganekowa, enggi los-loros odhi’. Tadha’ garidhuna sakale.”

 

“Enggi mon tadha’ se loros, ta’ egambi’.”

 

“Buhh anape tanggi mon ta’ earte’e ban-saromban.”

 

“Siyah, sanajjan thok-pethok sakone’ paggun epaksa.”

 

“Ganeko panyono’, selleppagi ka lobang se gunna adharis ganeko. Malle gampang taleyanna.”

 

“Enggi pet-selpettagi, ento cellettagi, maddha etaja’a dhari dhiya. Molae gella’ neleng-neleng.”

 

“Banne, aneko konco’na bak gambis rowa, daddi pangonco’anna rowa lemmes. Mon butjeppang, mon ta’ tolges ketthoganna, gi cara neko. Konco’na gamba’. Bila epale’-nale’e cara neko, kodu selpettagi, enggi kare neleng-neleng pera’. Maso’ paggun ta’ maso’. Daddiya nape.”

 

“Bila pangonco’anna lemmes, sara se maso’a ya, Min.”

 

“Enggi epamaso’a baremmana bila lemmes cara neko. Ta’ mon jalinge se karena kona rowa. Ta’ usa teggu’ konco’na. gampang sambi panyono’anna. Sanonto ngala’ gampangnga laju ne. Sela bariya butjeppang teppo, paggun akowadan jalinge.”


Maos jugan

 

“Baddiyanna teppo keya, ya Min.”

 

“Mon ollena sanontowan alpo’. Gi mon garowa alpo’, gi kobahha onggu. Powa ro!”

 

“Kemma neka kopina, Buk!”

 

“Edhissa’ eyabi’ pon gi?”

 

“Badha kare  sakone’. Nyambiyagi pole, neser ka se laen, me’ ta’ melo kobi. Manna ahang, kare long-nolonge pera’.”

 

“Neser ka Man Sakelem, manna daddi caca. se nolonge ta’ eberri’ kobi ekowa.”

 

“Nyambiyagi. Mon kerana korang. Menta dha’ento pole gi.”

 

“Kobi kana’.” Oca’na Wagimin eteppa’na pon dhapa’ ka taneyan.

 

“Mon lama’na se taneyan, ngocel eyampar sanonto anape, Lem?”

 

“Ba dina laon gallu. Pamare pasanganna terobba. Manna gunna eda’-didda’.”

 

“Enggi dina daggi’.”

 

Samarena lengser are, pasanganna terobba pon mare, molae dhari taneyan sampe’ ka bundhajana, se aropa’agi panarema’an panamoyan lalake’an. Dhuwa’ labang saketheng ampon padha manjeng. Labang saketheng se dhi bara’ (paddu bara’ dhaja) palebadanna pangantan lake’ bila buru dhapa’, se bila acara tandha’, jugan bakal elebadi tamoy bine’an se bakal nompange otaba mabali tompangan tengka. Bila pon ngamba’i tamoy, Bu Sakelem ban tan-taretanna bakal ajajar kalaban rasogan se pon esekot sabulan sabellunna. Labang saketheng se dhi temor bakal elebadi tamoy lake’an, Sakelem ban tan-taretanna tor jugan Kalebunna bakal ajajar manjeng ngamba’i tamoy, salaen kaangguy nompange/otaba mabali tompangan pesse ka Sakelem, jugan tantona ngarep bisa ngejung mabunga Sakelem ban tan-taretanna.

 

Lama’-lama’ pon eampar. Lama’ epalemper tantona ta’ padha kalaban lama’ se badha e taneyan otaba teggal se ekagabay patamoyan. Lama’ epalemper se bakal ekennengngana akad nika elambane kalaban lama’ madane, karana se toju’a egadhiya aropa’agi pangerengnga bisan se kodu emolja’agi. Tantona pangereng se ngater pangantan lake’ banne ban-saromban oreng. Nape pole badha basa, bakal matoron panthong-panthongnga, otaba kombangnga, tantona tuan ruma otaba se narema’a tamoy ta’ kera nyaba’ oreng se ban-saromban. Mon bisa nyambi pakakas se genna, se soga’, tantona Sakelem ta’ bakal matoron oreng-oreng thaethe (ban-saromban) kaangguy ngamba’i tamoy. Sopaja ta’ todhus aba’na. Asabab bin-kabin banne parkara nen-maenan sanajjan akaton ekamaen.

 

E gedung romana Sakelem bannya’ gambar pangantan anyar, gambarra pangantan anyar se ju’-toju’ saleng abas, gambarra pangantan anyar se nompa’ sapedha lake’na, edhimma se bine’ gi’ buru ongga kalaban neggu’ cettheng, tor gambarra dara ngaddu cocco’ e ranca’na bungka’an. Salaen ganeko romana sakelem jugan atoles ca’-oca’ akadi “Mator Sakalangkong Atas Rabuepon”, “Se bunga, Sakelem Sana’ poto toron.” “Samoga pangantan anyar, daddiya pangantan lanceng-paraban se agiba kajembaran.” “Langka’ Anyar polo’ Anyar” tor “SELAMAT MENEMPUH HIDUP BARU”

Posting Komentar

Lebih baru Lebih lama

Formulir Kontak