Kaju Odhi' Paseser Tasellem

carpan madura, sastra madura, Efendi, Madura, Teater ESKA, Indonesia



Ta’ kabilang taonepon, lamba’ badha na'-kana' bine', nyamaepon Zainiyah. Settong malem, e dhalem tedungnga, Zainiyah amempe nengngale bannya' oreng akalambi pote reng-cerrengan e penggir tase'. Oreng-oreng ganeko aserro ka Pangeran, nyo'on tolong sopaja disana oreng-oreng ganeko, se badha e penggir sereng, ta' epatasellem. Zainiyah ta' oneng pasera’an oreng-oreng ganeko. Tape se paddhang e mempena, Zainiyah nengale ebuna abareng oreng-oreng ganeko. Rassana, e mempe Zainiyah, tana-tana agalusot ban aeng sajan tenggi. Cerrengnga oreng atamba ranyeng, ban Zainiyah jaga takerjat. Zainiyah buru kaloar, tape sobung ponapa, ban apangrasa ja' geneko gunna mempe.

"Mempe jareya ta' mare," ebuna aoca', e bakto Zainiyah mare acareta. "Terrosanna bisa bai badha e kaodhi’anna engkok ban ba'na dha' budhi are rea."

"Enggi" Zainiyah na'-kana' se toro' oca' ka ebuna. 

"Apa se kodu ekalako ba'na tao?"

"Bunten, ta' oneng."

"Ya, engko' ta' tao kea. Tape engko' andhi' rassa ta' nyaman."

"Rassa kadiponapa?"

"Ta' usa pekkere. Rassa rea bisa aoba. Mayu' bai entar ka kaena, atanya ka se lebbi tao."

"Enggi."

Are ganeka jugan, Zainiyah ban ebuna mangkat ka bengkona kaena. Lebat e penggirra tase', maloros dha' temor, ban e lao'na bungkana sabu se raja, badha bengko kene' katon ko'-nongko' e attassa bato. Bengko ganeko, bengkona kaena Zainiyah.

Kaena Zainiyah lalakonna ajaga buju' se ca'epon reng-oreng badha e dhalem tase'.

"Lamba' gir sereng e dinna' perna tasellem." kaena Zainiyah aoca' salastare ngeding careta mempena Zainiyah. "Bisa bai gir sereng e dinna' tasellemma pole, sengko' tao. Mempena ba'na rea tanda masa depan!"

"Kadiponapa sopaja ta' tasellem?" Zainiyah langsung atanya.

"Ta' tao. Engko' acareta'a se lamba' bai. Tako' aberri' petodu se salam mon nyator se gi' ta' kadaddiyan."

"Daddi lamba' e dhinna' rea." kaena masepa' toju', "badha palabbuwan raja se daddi rebbhu'an e jaman perrang e tengnga tase' dhaja. Ta’ kabilang taon barempa, se jellas jarea jaman se la abit parana. E disana engko' ban ba'na satea, lamba' epimpin Rato Sonar, reng bine' se ce' tera'na mon e bakto malem. Apapole e seang are, tadha' se lebbi terang dari sang Rato.

Maos jugan

"Ate-gante kerajaan dari nagara jau dateng ka Rato Sonar, ngajak kerjasama kaangguy aperrang ban maddiya palabbuwan e dhinna' daddi markas otama. Rato Sonar ta’ lebur aperrang, daddina sang rato nola'. Tape polana Rato Sonar nola' kerajaan-kerajaan dari nagara jau jarea pada dhuson, ban masenga' ja' e settong are bakal dhateng nyerranga, maancora keraja’anna Rato Sonar, arebbu'a paksa palabbuwan. 

Amarga kabar jarea Rato Sonar mangompol papatena.

-Tugassa sengko' ma tera' atena oreng, banni agabay pate. Mon agabung kalaban kerajaan-kerajaan rowa sengko' ban ba'na kakabbi gun magampang oreng-oreng se laen mate, se engko' ban ba'na ta' tao apa sala ban kalerona.

-Manabi eserrang, Rato, abdina yakin, ancor tadha' karena e ka'dhinto.

- Laban.

-Enggi. Tape, aponapa se bisa daddi salamedda kerajaan ban masyarakat?

-Mon eserrang onggu, aba' dibi' kabbi kodu alaban. Engko’ yakin, mon alaban polana perkara se bender, perjuanganna engko’ ban ba'na kabbi bakal matera' atena oreng. Reng-oreng se tera' atena ta' bakal tako' alaban apa bai se kalero.

Para papate nyorot ka kennenganna, ban ta’ ngantos abit, pasukan dhari nagara nagara jau adhatengan. Disana Rato Sonar, ta' ngantos abit kea, ancor. Ta' bisa nahan serangan se ce' koadda. 

"Ganeka sobung se salamet?" Zaniyeh atanya.

"eNja'. Penduduk ngalle ka gunung lao’. Ngetek e gua-gua. Tape kerajaan la ekowasae nagara jau."

"Rato Sonar?"

"Rato Sonar, ban papate ban prajurit se gi’ odhi’ akompol kea ban penduduk. E settong malem, dateng kabar ja' oreng-oreng dhari nagara jau roa ngerro' tana dari gunong, epanembuk gir sereng. Bannya’ ka'-bungka’an epoger. Menorot kabar jarea, nagara jau roa agabaya benteng pertahanan e tase' bun temor. Benteng se ce' rajana. Tana ban kajuan e kerajaanna Rato Sonar sampe' akaton ta' kera cokop kaangguy abangun.

Ngedhing kabar ta' bagus jarea, ja’ tana tana ekale ban ka'-bungka'an epoger, Rato Sonar makompol sakabbiyanna lalake'. 

-Ta' bisa antos pole. Mon tana ban ka'-bungka'an bisa eabi’, na' potona engko’ ban ba’na kakabbi ta' bakal andhi' kasampornaan odhi'.

-Enggi, Rato. Tape, kadiponapa carana alaban?

"Enggi. Kadiponapa cara alaban, ganeka?" Zainiyah atanya.

Kaena aduding ka ka'-bungka'an eadha'anna bengkona.

"Rato Sonar maso’ ka dhalem ka'-bungka'an. Sakabbiyanna lalake’ maso’ keya. Sakabbiyanna ka'-bungka’an se badha, se gi' ta' epoger, emaso'e."

"Maso’ ka dhalem kajuwan?"

"Iya. ka'-bungka’an jareya kakabbi ajalan bakto tengnga malam, ramo'na alatlat. Ajalan ka penggir tase'. Bila seyang ambu. Malem ajalan pole. Bila ambu, reng-oreng bine' ban na'-kana' ajaga ka'-bungka'an jarea. Ajaga ka'-bungka'an ajaga reng toana. 

Teros, ta' kabitong barempa abidda se dhapa'a ka penggir tase' dhaja. E bakto seyang se paleng ekatako'e reng-oreng bine' ban na'-kana' se ajaga ka'-bungka'an jarea. Polana tadha' se tao, bisa bai pasukan nagara jau temmo moger ka'-bungkaan jarea. Ban bendher. Nengale ka'-bungka'an raja, pasukan dhari nagara jau jarea langsung ngala' parkakas ban mogerra.

Maos jugan

Tape, reng-oreng se ajaga ka'-bungka’an jarea alaban. Alaban terros. Reng bine' ban na'-kana' kakabbi jarea enga' kaoca'na Rato Sonar. Alaban polana perkara se bendher, bakal matera' atena oreng. Ca’-oca'na Rato Sonar, madaddi teros alaban.

"Salastarena ganeka?"

"Ta' kabitong abidda perang ajaga tana ban ka'-bungka’an jarea. Tao tao, kare settong ka'-bungka'an raja dhapa' ka penggirra tase'. Ramo'na alatlat, magujur benteng, magujur bengko-bengko se ekennenge reng-oreng nagara jau. Aeng tase' aongga, ban saparo tana ebagian temor tasellem. Kennenganna benteng jarea tasellem. 

"Menorot careta ka careta, e kennenganna benteng jarea, terakhir kali Rato Sonar etangale, tape pas elang daddi ka'-bungka’an. Jarowa se satea daddi buju' ban ejaga engko. Ban ka'-bungka'an e adha'na bengko rea, ka'-bungka’an se magujur benteng."

Zainiyah neng-enneng. 

"Kadiponapa pasanan neka, Mbah. Hubunganna ban mempena kaula?"

"eNgko’ ta' tao apa hubunganna. Bisa bai ba’na esoro ajaga tana ban ka'-bungka’an olle disa dinna' ta' tasellem. Mon ca'na ba'na apa? Kan la mare ngeding caretana engko'".

Zainiyah mekker. Apa ra-kera jawabanna Zainiyah?


Efendi dalam BIENALE IX-JATIM 2021. Efendi merupakan Aktifis muda, menempuh jalur Teater ESKA sebagai ruang Ekspresinya. Selama di Yogyakarta, ia menghabiskan banyak waktunya di Universitas Islam Negeri Sunan Kalijaga Yogyakarta, dengan kuliah, membaca buku (kadang-kadang) dan melakukan eksplorasi tubuh. Ngopi dan ngudud adalah dua hal yang tak terpisahkan dalam keseharian pria berambut keriting ini. Efendi menempuh perjalanan panjang agar bisa bersama dalam BIENALE IX-JATIM 2021.

Posting Komentar

Lebih baru Lebih lama

Formulir Kontak