Mat Toyu
Lalampan.com. || Ka’dhinto aropa’agi caretana badan kaula se
terro ngajarana/ngajarragiya Basa Madura monggu ka moret, saestona pekkeran aba’,
monggu ka aba’ kaula, lakar bisa ekoca’ cengkalan, namong saestona banne
cengkalan, omor na’-kana’, se buru aomor sabellas taon, dhubellas taon, tello
bellas, (em)pa’ bellas, lema bellas taon, aneka gi’ bur-leburra amaen, se ka’dhimma
dhalem kurikulum samangken, se esebbut kalaban Deep Learning otaba Pembelajaran
Mendalam enggi paneka kodu badha bagiyan Menyenangkan, pola kalaban cara se
lebur, otaba bisa aen-maen, paneka bisa “Menyenangkan” aneka manabi dhari badan
kaula. Dinggal ta’ usa atanya, kadinapa carana kaangguy Berkesadaran tor
Bermakna, kaula ta’ oneng jugan. Ha ha ha
Kaula samangken pajat ngajar neng sakola’an Tingkat se kapeng
dhuwa’, otaba bisa esebbut jugan kalaban Sakola’an Menengah se Pertama (SMP/MTs).
Ngajar Basa Madura, napa moredda langsung penter, enggi bunten keya, napa pas
lebur ka Basa Madura, ta’ kodu lebur ka Basa Madura, se penting pon oneng.
Pajat kurikulum dhari nagara monggu basa Madura neka bisa
ekoca’ tadha’, kodu noro’ pato badhana kurikulum se badha, Merdeka, Deep
Learning ban salaenna, manabi badan kaula, ta’ bannya’ ngajar Basa Madura ka
Moret. Coma saka’dhinto.
Maos jugan
- Omba’ ban Sagara
- Dhari Disa Bakal Ngaredhap Kadiya Bintang
- Ojan Are Salasa
- Pidato Madura: Arabat tor Malanggeng Basa Madura
- Pidato Bahasa Madura
Kellas Petto’ – VII (otaba Kellas Settong)
Monggu Kellas VII paneka kaula apareng pangajaran namong coma
tello’an se wajib: enggi paneka Parebasan, Pantun tor Sanja’ (Puisi Madura). Emolae
kalaban papanggiyan pertama enggi paneka maemot sakone’ bab Ondhagga Basa: Basa
Maba enja’-iya, Basa Tengnga’an: Enggi-enten, Basa Alos: Enggi Bunten, jugan
horop-horop basa Madura dhalem Eja’an 1973, akadiya horop se asandhing kalaban
h, T tor D (th tor dh).
Maso’ ka pangajaran Parebasan, salaen apareng oneng badhana
Parebasan Madura, jugan apareng tugas, menangka bagiyan dhari UAS, enggi paneka
nyare lema’ parebasan tor arteepon. Coma lelema’. Sakone’, malle jugan atanya
ka reng seppona (eppa’ embu’na, kae-nyaena). Dina malle padha enga’ ka
pangajaranna. Kaula e sakola’an coma abanto.
Eterrossagi kalaban Pantun, samangken pantun neka gi’ paggun
ekadha-kandha para’ sabban are, bisa kadhang daddi paparegan, enggi paneka
pantun se coma dhu baris, akadiya: Karopok ban gulana – tarampok padha gilana. Moret
jugan epakon agabay pantun lelema’, se empa’ baris, sakone’, lema baris. Ta’
kera kose berra’.
Se budhi enggi paneka Sanja’ (Puisi Madura), tanto eajari,
epakennal, gan sakone’, sampe ngarte ban ngagali, tor kadinapa carana ajar,
emolae kalaban apareng oneng ca’-oca’ pangalemma badan, saenggana pendha
gampang dhalem amoji, salaen gapaneka, manabi moret aromasa ta’ ngarte sakale
kaangguy sanja’, emolae kalaban ngajari pojiyan, syi’iran, akadiya, amoja
kalaban bulan pornama, akantha bibir salone, pepe kalompang tor en-laen epon. Tugas
epon, enggi paneka agabay sanja’, minimal lema bellas baris. Aneka banne
samenggu baktona, tape sa semester, ta’ usa maberra’ ka moret.
Lema’ Parebasan, Lema’ Pantun, Settong judhul Sanja’ (Lema bellas
Baris). Ta’ kera berra’, manabi sabban menggu neka eajari gan sakone’.
Kellas Ballu’ – VIII (Otaba Kellas Dhuwa’).
Aneka ampon lebbi gampang, sabab neng Kellas settong, ampon
oneng horop, akadiya konsonan, vokal tajem, alos, dhammang tor laenna, enggi
sakeng ta’ ejellassagi sadaja gella’ e attas, e Kellas paneka, ampon oneng ka
oca’, kalemat tor laenna, saengga pekkeranna ampon bisa maos bacaan se pendha
lanjang, akadiya careta pandha’, melana dhari paneka, monggu Kellas ballu’
paneka, ampon baktona kaangguy ajar nalektegi careta pandha’.
Emolae kalaban Tokoh se badha e careta pandha’, latar belakang
(setting) se aesse kalaban bakto tor tempat, se ka’dhimma latar belakang paneka
pajat apengngaro dha’ kaleburra careta, manabi oneng ngola, oneng carana agabay
careta dhari dhuwa’ hal paneka, tanto caretana bakal odhi’, melana se kodu
epaoneng kaadha’ enggi paneka Tokoh sareng Latar Belakang (setting), se laen
ganeka pon bakal noro’ dibi’. Aneka metorot badan kaula. Latar Belakang ganeka
bisa esebbut kalaban Kabadha’an (bakto sareng tempat).
Tokoh ganeka bakal agiba kalaban badhana alur careta, se ka’dhimma
bakal maso’ dha’ konflik tor en-laen epon, Tokoh/actor paneka kodu edukung
kalaban kabadha’an (Latar Belakang/Setting). Enggi tamaso’, Pendidikan,
Kebudayaan tor sosial. Mangkana e Kellas paneka wajib maca careta pandha’ sa
bannya’-bannya’na, paleng sakone’ dhalem samenggu neka kodu maca tello’
bul-ombul. Ngereng saromban nyare e ka’dhimma bisaos, biga jugan lebat
lalampan.com – carpan. Gampang kan!!!
Kellas Sanga’ – IX (Kellas Tello’)
Manabi pon Kellas Sanga’ neka pon lulus, napana se ekarepoda, ret-moret
pon lesso se ajara, melana parenge bakto kaangguy lan-jalanan, saenggana
pekkeranna bisa tennang, akadiya ngabas alam se badha neng alam sakobengnga. Manabi
Kellas akher paneka, parenge kawajiban, kalaban noles minimal sapolo baris,
saenggana bila UAS neka badha olle tolesan Basa Madura minimal olle dhuwa’
Halaman Folio Bergaris. Kodu toles. Kalaban noles neka bakal apangrasa, tor
nengngale ka basana dibi’, bannya’ salana tolesan, enggi masthe ganeka. Sanajjan
ampon ebalai molae Kellas settong, tanto paggun bannya’ lopodda noles, enggi
pasabbar, entar se kana’, ja’ se towa paggun bannya’ salana. Anapa polana?
Enggi aromasa ta’ sala, manabi noles saromban, kan bannya’ se
noles ‘saromben’, agabay, bannya’ kan se noles akebey, pasera se sala? Guruna? Guruna
se ngajari ampon ngapo’, copana nampes-nampes, paggun sala noles. Enggi kan? Anapa
ma’ paggun kadi paneka. Asabab oneng ta’ oneng noles basa Madura, neka banne
dusa.
Enggi kan?
***
Jika Anda membaca tulisan di lalampan.com dan merasa mendapatkan manfaat, silahkan bagikan ke tan-taretan, bala-tangga tor kanca, silahkan diskusikan, atau bahkan cukup tinggalkan komentar. Dan bila Anda berkenan, silahkan juga menekan tombol Trakteer.id untuk sekadar mentraktir kami segelas kopi/Jindhul.
Manabi Kasokan, Eso'ona Ikhlas epon dhalem adukung ajaga tor arabat Basa & Budhaja Madura kalaban asadaka via Qris paneka sanajjan coma 5ebu ampon raja monggu kelangsungan epon lalampan.com.