"Ba'na tao, ja' Khoir sateya
edina akabin bi' bur-leburanna."
"Khoir sapa... Khoir (dha)ja
Gunong rowa?"
"Ya, Khoir sapa pole. Arowa se
bur-leburanna oreng kottha. Adha' sateya atena talka."
"Neserra pera'. Baramma sateya
kabadha'anna."
"Ta' tao keya.... Bari' gun
tatemmo tape ta' abit adha-kandha. Ja' engko' teppa'na kaburu. Andhi'
parlo."
Khoir aropa'agi oreng ngangodhadan
keya. Kancana Sattar ban Ridwan. Orengnga lebur maca keya. Lebur noles keya.
Lako abareng sakanca'an. bi-kobiyan sabarengan. Mon lan-jalanan lakar jat se
paleng seggut katellowan. Khoir tamaso' oreng se ontong katembang sakanca'an se
laen. Se laen paggun nengneng kadibi'an. Khoir la ngenneng bur-leburan. Raddin.
La badha se akagu'-ganggu'a sabban malem. Ta' pate cellep naleka ajalan malem.
Ta' pate seppe naleka mole kadibi'an. Badha se ekabarengnga acareta. Badha se
ekabarengnga agaja'. Se ca'na ca-kanca ma' ta' apolong padha enthok lake'na
malolo.
Tape sateya bakal laen careta. Damar
se apoyya gebbul cora'na la nongngep. Ta' abit atena se ngembang la etemmo
elop. Cora' etappor kelap e tengnga panassa are. Khoir sateya la compet. Atena
loka ta' eseksek. Nyapcap agili. Aeng matana ta' nemmo se ekabaddha'a. Talka
cora' essena dhadhana. Oreng bine' bur-leburanna la ondur akabin. Mele oreng
laen se ekasandhingnga odhi' ban matena. Astaba cora'na. Kodu sandha' caretana.
Pola daddi paenga'an ka ca-kancana.
"Khoir, mon adha' lakona, oddi
ka barungnga Pa' Mat."
"Ban sapa'an gadhiya
ba'na."
"Se biyasa, gun...."
"Ya, la marena mangkatta. Gi'
abajangnga dzuhur."
Cora' jat ce' apangarana Sattar ban
Ridwan. Terro taowa ka caretana kancana se teppa'na adhi-pandhi aeng mata.
Etelpon. Eyajak. Esoro akompol. Eyamba'a bantana. Enga' apa peddina edina
akabin. Sanyatana terro agella'a keng neser mon epekker pole.
Bendher Khoir orengnga pajat
calonga'. Mon soro congoco kancana pajat se paleng peddi. Tape ngabasagi
kabadha'anna sateya cora'na Sattar ban Ridwan ta' mangga naleka pas
ekadha-kandha. Ekagaja'.
"Dhari gella' la...."
"Enja' ra. Gi' buru keya."
"Messen gallu. Messen se
cellep. Ma' ta' sajan ngalkal essena dhadhana." Ridwan la nganthang
maroco. Ja' toro' Khoir gi' ta' toju' lekka'.
"Haha... Haha...."
"Duli messen, ja' lajja Ridwan
jareya. Haha... Haha...."
***
Laen oreng. Laen careta. Mon ka
orengnga langsung caretana ta' kera laen. Ta' bisa ngaleng. Kebbi'na bibirra
paggun bantana atena. Sanajjan talopot ta' kera jau. Sanajjan epalopot paggun
kenneng jango. Khoir toju' e korse di lao' ngadhep ka dhaja. Nyaba' tassa se ekasandhang
e bauna. Mare apa-capa ne'-sakone'. Khoir gasek nonoe roko'na se cap
Kalangmangga. Baddhana barna celleng. Buso'na aesse dhupolo lencer. Pajat roko'
man-nyamanna Khoir. Laen ban Sattar se ko'-roko'na kretek. Mon banne Alami Trubus, ya 76 Madu. Jareya bila la
aroko' pas ngebbul. Apa pole pas genna' ban mestekka. Laju pas samporna
panyergu'na. Se paleng bida Ridwan. Ta' etemmo ja' apa man-nyamanna roko'na.
Poko' la ngebbul. Poko' la paddhang e adha'na matana. Paggun esarotot. Paggun
egarap. Ta' kera burung se tompes. Ta' kera abit se gemmetta. Se ca'na
ca-kancana, mon Ridwan reya colo'na alebbiyan ban tomang. Kaju se kemma se ta'
maso'a. Sembalan mayu. Kaju ranca' mayu. Perreng, carang mayu. Poko' la kenceng
se mamaso'agiya.
"Baramma, Khoir anona ma' pas
esoro akabin ba'na... Haha... Haha...." Ridwan nganthang pole se agajagga.
Jat abak calonga' mon esoro congoco sakanca'an.
"He...." Khoir gun mesem.
Pangabasanna ngambang. Sergu'anna roko'na cora' ta' pate mana. Sattar adhulit
ka to'otta Ridwan sambi akebbi' bibirra relere. "Cora' talka onggu atena
Khoir. Ella ja' cokoco." Ridwan ngarte pas aonggu'.
Saellana jareya abit nengneng. Esep.
Ta' abanta'an. Sattar sambi mekker, kerana nganthangnga dhari dhimma banta reya
sopaja Khoir bisa acareta, tape ta' nyake'e atena, ta' enga' se co-ngocowa. Padha
neser mon sajan nambai loka ka ate se teppa'na talka. Kancana se anyama Khoir
teppa'na katebanan mosiba. Reng bine' bur-leburanna se pajat la eyobu dhari
lamba' pas kodu elang. Akabin ban oreng laen. Masa' gi' ecokocowa. Ja' reya
banne con-locon.
"Ba'na abit la, ya se pegga'
hubungan ban ano rowa. Ma' pas mo-temmo akabin." Sattar atanya relere
sambi nambai gula ka kopina.
"Ta' pate Abit keya. Paleng
olle dhubulanan. Sakeng pajat paondurra rowa margana atokar. Tadha' se endha'a
ngala. Arebbu' mennang kabbi. Teppa'na jareya sengko' ban reng bine' rowa
atokar sara. Saleng sambat. Keng gun pojurra sengko' ta' sampe' talambas nokol.
Atokar laju ebannya'na oreng. Ba'na tao kan e Pasar Bara'. Ya sengko' atokar e
dhissa'. E parkiran. Ta' kowat ngampet rowa la. Ja' gi' gu-laggu amet. Nelpon
ka sengko' ngoca' entara abalanja. Pas ro-moro temmo wa'-dhuwa'an ban reng
lake' laen. Temmo saleng dhulang ngakan bakso. Se paleng mapeggel pole,
lalake'na jareya pas teppa'na ka tang kanca dibi' se jat seggut akompol sabban
are. Ban reng bine' rowa pajat la kennal keya."
"Sela bariya, sa'abidda sengko'
abanta tenggi. Pas reng bine' rowa gi' nyala'agi sengko'. Ngoca' sengko' se
na'-ngana'e. Ngoca' ta' tao todhus atokar ebannya'na oreng. Pas gi' ngalem reng
lake'na. Esorowa ta' sajan ngalkal ta' ate."
Sattar nengneng. Ridwan gun
gu'-onggu'an. Cora'na ngarassa'agi baramma naleka aba'na badha e posisina
Khoir. Tantona ancor sara. Tantona peggel sara. "Tape sabellunna ba'na ta'
andhi' sala ka reng bini' rowa?"
"Mon pangrasana sengko' tadha',
Tar. Ja' sengko' man-nyaman. Telponan. Lan-jalanan. Adha' masala ra
poko'na."
"Ya, dina mon la enga' jareya.
Pola pajat banne ban ba'na juduna. Artena garissa pajat gan ngobu banne sampe'
ngapolong."
"Ya, mon kapolana. Sakeng
babatekka sengko' se ta' lebur. Arapa mon jat la ta' senneng ban sengko' abala.
Mon jat la ta' lebur abanta. Ja' sengko' ta' kera mangger sape se agalibat. Mon
jat buruwa paggun etorotta. Ta' usa nyambang e tang budhiyan. Ta' lebur."
Khoir cora' sake' onggu atena. Sakeng tamaso' reng lake' angko. Kellar onggu
namba' aeng matana. Tekka dala mendhar ta' sampe' nyapcap. Sakeng mon essena dhadhana
ancor sara. Peggel sara. Baji' sara.
Mon loka margana ecapo' ladding
paleng se sake' cokop gan kole', se nyapcap coma dhara. Tape mon la loka
margana janji se lopot otaba tengka se manyala, cora' abit se nemmowa bukona
tamba. Lakar judu tadha' se tao gan dhimma engganna ban dhari dhimma jalanna.
Sakeng manossa re-sareyan eyajarin tengka. Ta' cokop ngoca' ta' lebur pas
ngalle naleka ta' perna pole. Ate se etombui rassa. Sokma se epossa'e taresna
ja' dina'agi ban-saromban mon terro ta' daddiya poro.
"Terros ba'na sateya kodu
baramma?"
"Ya, adha' nengneng kadibi'.
Mabarassa loka. Sanajjan sengko' ngoca' rida' mon sake' paggun badha..."
Khoir pas mesem. Mowana ceya. Roko'na ngebbul ta' mana. Kopina ta' lowang.
Egulek keng ta' eyenom. Eyatoragiya banne namoy. Dina torot pola edhante'agiya
sampe' kacep. Cellep.
"Pasabbar... Paleng ba'na bakal
bannya'a embi'na... Haha... Haha...."
"La nemmo bai mon ba'na,
Wan...." Khoir nyengnger matao gigina naleka Ridwan ageppa' bauna re-lere.
Ta' peggel karna tao ja' Ridwan banne congoco baji', sakeng terro agaja'anna
aba'na sopaja ta' ako'-buko' loka malolo.
Sattar noro' agella'. Aromasa bunga
ngabasagi Khoir bisa mesem pole. Bendher aba'na ta' ngarassa'agi, tape se teba
ka kancana tantona kodu gi'-gigi'. Bila kenca areya palotan. Bila kanca tantona
taretan. Akanca banne gun bungana malolo, tape sossana paggun padha apolong.
Sattar sanajjan ta' bisa aberri' tamba, tape sakala bakto paggun abalangaja badha
ka'angguy ekagabay panotta'na careta.
Sumenep, 5/3/2023
*Ajaz Elmazry merupakan mahasiswa
pascasarjana UNISMA Malang, Pegiat Komunitas Gai' Bintang, dan penulis buku
Odi' ban ta-caretana.