Santre
ganeko buru jaga tedung. Pekkeranna enga’ dha’embi’ se gi’ ta’ enomi, embi’na
ecangcang e teggal. Sakabbiyanna embi’ awolok. Ngolok lamban. Santre ganeko
gunna ngeding monyena embi’ lok-ologan. Jaga abaladhas. Arawop sakejja’ ban
ngenom aeng jedding se ta’ etemmo barnana. Ngala’ songko’, mangkat ka dhapor se
biasana badha embir se aesse aeng lerre, otaba aeng se Abuja. Santre nengteng
embir kalaban babang se kacer, ebagiya ka embi’ malle dujan kangan.
Santre
ganeko pon biasa eolok sa’laba mon ca-kancana, maske e seyang ganeko banyya’
ca-kancana ngolok kalaban Sa’laba. Kopengnga pon kopok kalaban ologan ganeko.
Dhari sakeng biyasana eolok Sa’laba, kopengnga arassa pon possa’ kalaban
Sa’laba. Ta’ abit ologan Sa’laba ambu dibi’. Polana ta’ ebikes keya. Santre
ganeko terros ajalan kalaban nambi’ embir.
“Sa’laba…”
badha sowara pole dhari budi. Santre ganeko ta’ atole. “Sa’laba…” Sowara ganeko
dhateng pole. Santre ganeko ta’ abikes.
“Sa’laba…”
Sowara ganeko maksa. Sowara se ta’ biasa dhari sabellun-sabelunna se
sabellunna. Sowara akaton buru ekaeding e are ganeko. Sowara anyar ganeko makerso’
alessa. Terro alenga’a sakeng caremmed. Santre ganeko ta’ mangga dha’ lembu’na
sowara se ngolok aba’na Sa’laba.
“Biyah…
oreng bine’ balekka’ ca’-kocaan oreng lake’, ta’ olle. Santre bine’ sela
bariya. Bila eoja mon lalake’, pas asapora’a, nyengcenga samper pas.” Sowara
ganeko nyosol sabellun santre ganeko alenga’. Sowara terros ngolok. Sabab panas
are arassa manggang sadaja se badha e attas bumi. Banni gunna oreng se aromasa
pelka’, embi’ se epangger lebbi pelka’, sabab ta’ bisa ngala’ dibi’. Embi’na ta’
dujan ngenom. Aeng saembir ganeko eyabi’ ekatellowe. Mare eenomi. Babangnga
edulangngaki ka embi’na. embi’na ngakan pole. Agambi’. Santre ganeko abali ka
kamarra samarena nyaba’ embir ka dhapor. Dhung-tedhungan. Atanya sapa oreng
bine’ rowa se bangal ngolok aba’na Sa’laba. aromasa kasta ta’ alenga’
balekkadan.
Pekkeranna
aoleng kalaban bannya’na oreng ngoca’ Sa’laba. Ma’bisa reng-oreng ngolok aba’na
kalaban sa’laba. Apa se sala kalaban ologan Sa’laba, lamba’ “ca’na” nabi ngowan
embi’ keya, tape arapa oreng mata’ ngolok nabi. Santre ganeko mesem dibi’.
Santre ganeko nga’-ngenga’e caretana Sa’laba.
***
Oreng
bine’’ gella’ se ebenthak oreng kapekkeran keya kalaban oca’na dibi’. Baremma
mon ekataowe. Babine’ ganeko pas akaca. Aromasa ta’ aguna matabar aba’na kaangguy
asapora ban babajana se raja. Mon atemmu kalaban Sa’laba, paste mon ekataowe
oreng, paste eoja. Babaja raja. Tape engko’ kodu asapora. Tape bannya’ keya se
ngolok Sa’laba. ban ta’ daddi masala. Tape arapa engko’, pas ngolok jarowa
kalaban Sa’laba,
egiggiri. Apa gunna engko’ se sala. Selaen enja’. Buh ta’ ngeddha tedung.
Sengko’ kodu noles sorat kaangguy
asapora. Tape lebada sapa. Mon etemmo ja’ rat-soradan sajan raja babajana.
Paste epaambu. Adduh. Areya mon epekker dibi’ ta’ kera mare.
***
Are
ganeko santre se biasa eolok Sa’laba
bakal ngalle embi’na ka teggal se nyenna rebbana. Tape embi’na ta’ endha’
eteret ka rebba se nyenna. Embi’ ganeko terros agambi’ rebba-rebba se badha e
pinggir jalan. Rebba egadiya kerreng ban ta’ nyenna. Santre ganeko terros
neret. Terros eteret. Embi’ sajan leya’ eteret ka teggal se nyenna rebbana.
“Buh,
ma’ sara bariya, jarengan eaterragiya ka teggal se nyenna, ta’ endha’. Budu
onggu. Baremma mon oreng, eyajak ka man-nyamanan ta’ endha’?” karettegga
santre. Santre ganeko terros neret tampar embi’. Embi’ ganeko paggun ta’ endha’
se ajalana. Kalaban paksaan, embi’ endha’ atengka’. Ngerset gan sakone’, sambi
nyeom ban agambi’ rebba-rebba kerreng. Embi’ terros atengka’. Teggal ganeko
pajat nyenna kalaban bannya’ macem rebba. Badha keya wa’-buwaan se bisa ekakan
embi’ ganeko. Embi’ ganeko aromasa perak badha e teggal se nyenna. Gambi’anna
atamba gancang. peragga embi’ ta’ paelan. Akaton nemmo kakanan se paleng
nyaman. Embi’ ganeko pas ta’ amonyeyan.
“Bila
nemmo se nyaman, maketteg. Ta’ sa’-kasa’. Embi’ jare. Mon atemmo man-nyamanan
ta’ sa’-kasa’.”
***
Santre
se biasa eolok Sa’laba ganeko abali kalaban pekkeranna. Arapa ma’ Sa’laba se
epadha’agi kalaban aba’. Pekkeranna terros aoleng dibi’. Apa sakeng engko’
lebur gallu’ ajaga embi’, sampe’ loppa ka bajang, powasa, otaba en-laenna.
Paleng iya. Malle ta’ abit. Ca-kanca rowa maenga’, sopaja aba’ ta’ gun ajaga
embi’ se ta’ endha’ ekeba’a ka teggal se nyenna rebbana, tape kodu ngastete ban
enga’ terros ka se abajanga ban en-laenna. Ca-kanca penter onggu carana maenga’
aba’. Mon epadha’agi kalaban nabi, aba’ pasthe lebbi riya’, pera’ ngowan embi’
la padhana nabi. Akaca ra gallu. Mesem dibi’.
Embi’
ganeko bakal esambelli e are tellasan. Santre ganeko aromasa perak. Ca-kancana
bakal ambu ca’-ngoca’e aba’na kalaban sa’laba. sakejja’ laggi’. Molae are
ganeko, santre aniyat kaangguy malempo embi’ se bakal esambelliya. Malle
bannya’ dagingnga. Sabab aba’na tawo, dagingnga ta’ kera dha’mma. Paggun
sabagian e bagi ka santre. Santre ganeko bakal ajijji’i ban malaen
lang-tolanga. Malle enga’ terros. Bila esambelli pas ca-kancana endha’ ngakan
kellana embi’, satena embi’, aba’na bakal nyampoleyagi.
“Nyamana
se ca’-koca’an Sa’laba, endha’ keya ka dagingnga embi’, adujanan!!!” ca’-oca’
ganeko bakal edulangngagiya ka ca-kancana. Tape settong pekkeran meddal dhalem
pekkeranna. Arapa oreng ma’ esoro nyambelli kaangguy korban otaba keka[1],
eolleyagi nyambelli bila pajat teppa’ ka baktona. Apa keng karana manossa
padhana keban. Lebur mate’e??? rassana oreng terro mateyana malolo, malle ta’
mate’e se sabarengngan eolleyagi nyambelli keban, monyena embi’ bila esambelli,
adharak padhana dharagga manossa.
***
Sorat
ganeko dhateng dhari babine’ se gella’ ngolok Sa’laba. sorat ganeko ebuwang
sabellun ebaca. Dhalem pekkeranna tadha’ parlona keya ebaca, paleng gun
maenga’a sopaja ta’ ajaga embi’ malolo. Mon pera’ masala nga’-paenga’an, aba’
tawo gella’. Ta’ usa sorat-sorat. Karana tadha’ balessan, oreng bine’ ganeko
ngalengsang.
Takepe’
1431
*Carpan paneka sabelllun epon perna emuat JP Radar Madura