Teppa' re-mare asalat isyak, jur-ngonjur maloros to'ot, tang hp amonye, cora' badha WA, bila eyabas teppa' ka Pa' Satun. "Sengko' badha e bengko la, Cong" essena voice notta naleka ekedhingagi. Mare males enggi aba' gasek yap-siyap pas mangkat ka compo'na. Dhapa' e taneyanna langsung ngolok salam.
"Waalaikumsalam, Cong. Toju' e
korse gallu".
"Enggi, Pa'..."
Malem jareya teppa' malem Jumat, sengko' pajat biyasana mole ka roma, tekka gun sakadhar ajama'a magrib sabala'an, eterrosagi yasinan ban tahlilan areng-bareng. La-pola sanajjan gedda'na aba' tebbel, aba' gi' eparenge asambung ka bangaseppo ban ru-guru. Se ca'na dhabuna Habib Ja'far, alako dusa bendher eli-bali, sakeng se kodhu ajaga ka bajang ban sambungan ka bangaseppo ban guruna.
"Ba'na abit badha dhinna' la, Cong" Sambi magi kobi sagellas raja.
"Bunten, Pa'. Laggi' buru rop-sorop are."
Saestona sengko' seggut badha e roma, sakeng ta' abit. Tor kadhang coma sa'are pas ongga pole ka jaba. Ja' rengan banne katerrowen se ajang-banjingnga, sakeng pajat kabutoan onggu aba' se kodhu ondur-dhateng amarga sakola'an laggi' teppa'na tugas aher.
"Edhimma bukuna, Cong"
"Eka'dhinto, Pa'. Kaula pajat abakta ka'angguy panjenengan" buku Odhi' ban Ta-caretana pas ebagi e ajunanna.
"Terro ta'-careta'a bannya' sengko' ka ba'na, Cong"
"Sateya kabadha'an dhinna' cora' nganthang salbut. Otamana masala pendidikan. Sengko' ta' tao pasthe se adaddiyagi panyebbabba apa, tape areya aropa'agi karekongan se kodu pekkere. Ta' kenneng torot."
Aba' gun bisa mesem, agella' pes-tepes asella aonggu' ne'-sakone'. Ba' apa ra-kera se daddi karekongan Pa' Satun areya. Aba' anyaba pas ngenom kobi se nga'-anga' koko.
"Sateya reya, Cong edhinna' la marosot sara katembang tello tawonan se tapongkor. Ja' toro'na lamba' gi' buru ongga'a reng-oreng dhinna' ka urusan pendidikan. Tape sateya la car-kalacer pole."
"Enggi, Pa'..." Sengko' agateyagi nalektegi ban-sabban dhabuna.
"Sengko' tertari' ka tolesanna ba'na se e-share e grup ri'-bari'na se abanta masala kalontong. Cora'na areya lakar badha kae'na ka kabadha'an Pendidikan e dhinna' sateya."
"Mayu enom kobina, Cong"
Sengko' gun awonggu. Cora'na ta' nambu ngenom kobi, careta reya cora' mabinara ka mata.
"Ngereng terrosagi, Pa'...." Sengko' sambi mesem.
"E dhinna' reya, sateya bendher se ca'na ba'na, Cong. Reng-oreng bannya' sogi sakeng mentalla laggik ta' siyap sogi, aherra odhi'na awoba hidon. Bisa ekoca'agi adha' sakale ngangodhadan sateya se binareng alanjutagi sakola'enna. Paleng tenggi gan aliyah. Mare jareya mon ta' alake otaba abine, ya mangkat alako kalontongan. Sateya la rata ka bara' ka temor, ka daja ka lao' se ekadungngeng paggun le-ollena kalontong. "Mon dhin rowa sanga' le-ollena. Mon dhin rowa lema' le-ollena". "Dhin ba'na barampa kontra'na tokona". "Dhin ba'na sapa se ajaga." Poko'na kalontongan kabbi bantana. Ce' bidana ban lamba'. Na'-poto ta' ekacator pole. Sakola'enna na'-poto ta' ekapekker pole. Laju cora'na mon oreng towa sateya poko' se epenta ana' badha ban genna' la cokop mabunga. Menta sapeda anyar, badha. Menta gante hp, mayu. Menta melle motor, etorote. Ya ja' na'-kana' paggun gan man-nyaman maloloh penta'enna."
Sajan malem bali' sajan anga' banne tamba cellep. Sengko' terros abalangaja ngedhingagi ban-sabban okara se kaanggit kalowar dari caretana Pa' Satun.
"Saestona, Pa'. Tojjuwanna dhimen, reng-oreng padha mangkat, padha alako terro abalanja'enna ana'na, terro masakola'a ana'na, sakeng sajan ka budhi sajan jau dhari maksot lu-galluna. Tantona neka paggun badha se kalero."
Angen se ngalesser sajan lere, bauna malem sajan tandhes. Gella' mare ojan. Tana bacca. Ebbunna dherres nabra' kole'. Ontong se mangkatta gella' ajaket. Ta' pate garesges ka buluna kole'.
Pa' Satun anyaba re-lere, cora' nerrosagiya caretana. E ajunanna tada' kobi, bali' sprite se arga telloebu. Mon kapolana ta' kera melle, ja' Pa' Satun sambi noko e bengkona. Jat abak genna' keya lin-bellinna. Jan-jajan, bensin, balijja dhapor, ban en-laenna.
"Sengko' seggut ngoca' ka reng-oreng. Mayu mon Pendidikanna ana' ja' ban-sarombanagi. Ana' reya aset otama. Mon arta ja' saba' e adha' malolo. Ja' sampe' aserro kasta se polana ana' paggi' ta' tao pa-apa. Tape reng-oreng gi' sakone' se ngarteya, Cong. Eyanggep odhi' reya cokop gan arta malolo. Mobil badha, Hp anyar, sapeda bagus."
"Enggi ja' rengan okorra sukses reng-oreng ka'dinto neka sogi. Daddi pa'napa'a se daddi lekkas sogi paste ekalako. Etamba pole reng-oreng ka'dhinto lata. Daddi ta' ngenneng ngedhing bawuna sogi sakone', paggun gasek se etero. Ta' nambu pekker lanjang, tolos se mangkat. Enggi toko kalontong neka, pon contona. Kan padha sadaja model sareng cara pengelola'enna. Tadha' se andhi' inovasi dibi'. Melana gampang etebbak, gampang etemmo. Ja' rengan gun ollena saleng tero, banne dhari teori."
"Neka' pole, Pa'. Ja' kose mekkerra terro nyaenganna perusahaan PT kadiya Indomaret, Alfamart ban en-laenna. Gan se ngagunge toko kola'an bai tadha', Pa'. Neka pon bukte ja' kalontongan aropa'agi usaha se gi' kateppa'an bajra, banne sakeng dhari manajemen se (bagus.)"
"Terros baramma carana maenga' ka'angguy abali ka sadar pendidikan ya, Cong?"
Mon ngabas dhari patanyana, cora' pajat la reya intina. Kakobateranna Pa' Satun ngabasagi kabadha'an gir-penggir la sajan sarebbek.
"Lakar repot, salaggi' kor-okorra sukses neka cokop sogi arta, gi' etamba reng-oreng se pajat eyanggep apendidikan noro' kelontongan jugan, yaktena bakal tamba malarat ka'angguy ngajagga ja' pendidikan neka penting. Reng-oreng paggun ngoca' "Apa ma' gi' asakola'a ja' rowa ta' asakola kellar andhi' bengko ban motor bagus." "Apa ma' asakola'a ma' entar wang-mowang pesse, bali' ajaga kalontong olle madhateng pesse." "Apa ma' kose asakola'a ja' ta' kera dhaddhi pa-apa, bhali' alako kelontong bisa melle pa-apa." Neka pon paggun monyena reng-oreng kadi neka. Ban bila ekaedhing ngangodhadan (se gi' ta' andhi' pendirian) ampon pasthe tacabbur."
Ta' egarassa jam la pokol satengnga settong malem. Ajam la badha'an se magebber kalembangnga akongko'a. Reng-oreng balijja la bat-sibut se mangkat ka pasar e lorong raja. Kobi se sagellas raja la para' kareya ar-sa'arra. Pepe kacep menta kepkep. Onggu areya masala se ce' genna'na. Ta' kenneng torot. Ta' kenneng dina. Cora'na reng towa sateya lebbi eman kaelanganna kalontongnga katembhang kaelanganna pendidikanna ana'na. Cora'na sateya la tabalik. Mon lamba' nabi Ya'kub atanya ka ana'na apa se esemba'a ba'na samarena sengko' tadha'. Tape mon reng towa sateya, cora' se paleng kobater ka ana'na, apa se ekakanna ba'na naleka sengko' tadha'.
"Ya dina, Cong. Mayu terros agabay kampanye. Terros noles. Terros aberri' saran. Terros akritik. La-pola badha se tatabra' maca pas tabareng ban binarra atena."
*Ajaz Elmazry: Mahasiswa Pascasarjana UNISMA
Malang, sekaligus Pegiat Komunitas Gai' Bintang.